احتمال خطای 10 درصدی در آمار تولید فولاد

به گزارش فولادبان؛ چند روز پیش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با انتشار گزارش‌هایی اعلام کرد که میزان کل صادرات آهن اسفنجی و محصولات میانی و نهایی زنجیره فولاد در ایران در هشت ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 19 درصد افت داشته و در عین حال، کل میزان تولید این محصولات در هشت ماه ابتدایی سال 99 نسبت به زمان مشابه سال 98، تقریبا 13 درصد افزایش یافته است.

در این میان وقتی به صورت جزئی به گزارش‌های انجمن فولاد توجه می‌کنیم، می‌بینیم که براساس این گزارش‌ها میزان تولید آهن اسفنجی در ایران در هشت ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 12 درصد افزایش یافته و به میزان 20 میلیون و 704 تن رسیده است که البته از این مقدار 403 تن از آن نیز به کشورهای دیگر صادر شده و مقدار واردات آهن اسفنجی نیز هم در سال گذشته و هم در سال جاری صفر بوده است.

در عین حال، براساس گزارش‌های انجمن فولاد میزان تولید محصولات میانی زنجیره فولاد در هشت ماه نخست سال 99 نسبت به مدت مشابه سال قبل 13 درصد بیشتر شده و به مقدار 20 میلیون و 597 هزار تن رسیده که از این مقدار 3 میلیون و 787 هزار تن آن نیز به کشورهای دیگر صادر شده است.

نکته مهم اما اینجاست که کارشناسان معدنی زنجیره فولاد تاکید دارند با توجه به این که آهن اسفنجی ماده اولیه تولید محصولات میانی زنجیره فولاد محسوب می‌شود، برای تولید هر یک تن فولاد حدودا باید 1.23 تن آهن اسفنجی مصرف شود و بنابراین برای تولید 20 میلیون و 597 هزار تن فولاد باید به طور تقریبی 25 میلیون و 334 هزار تن آهن اسفنجی مصرف شده باشد.

این در حالی است که آمار واردات آهن اسفنجی در سال‌های 98 و 99 صفر بوده و میزان مصرف ظاهری آن نیز در هشت ماهه نخست سال جاری براساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران 20 میلیون و 301 هزار تن بوده است. حال وقتی آمار مصرف ظاهری آهن اسفنجی در این مدت از آماری که قاعدتا باید این ماده معدنی برای تولید بیش از 20.5 میلیون تن اعلامی تولید فولاد میانی در کشور مصرف شده باشد، حدودا 5 میلیون و 33 هزار تن کمتر است، می‌توان سه فرضیه را در نظر گرفت.

اول این که یا آمار تولید فولاد در هشت ماهه نخست امسال از سوی انجمن فولاد بالاتر از مقدار واقعی آن اعلام شده، یا این که آمار تولید آهن اسفنجی در کشور پایین‌تر از مقدار واقعی آن در نظر گرفته شده، یا این که به جای این میزان آهن اسفنجی، برای تولید محصولات میانی زنجیره فولاد از قراضه آهن استفاده شده است.

ما نیز برای این که متوجه شویم کدام یک از این فرضیه‌ها می‌تواند درست باشد و اساسا با توجه به مبهم بودن آمار مصرف قراضه آهن در کشور، آیا این مقدار قراضه در ایران مصرف شده است یا خیر، به سراغ سعید عسگرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران رفتیم. او نیز در همان ابتدای صحبت‌هایش از نبود یک مرجع رسمی برای اعلام آمار شفاف در کشور به‌ویژه در حوزه تولید و مصرف محصولات بخش‌های مختلف زنجیره فولاد انتقاد کرد و به خبرنگار فولادبان گفت: آمارهای اعلامی در کشور عمدتا از یک نقصان برخوردارند و آن هم این است که اگر آمارهای اعلامی از میزان واقعی بالاتر باشد، این آمارها هیچ‌گاه رد نخواهد شد، اما واقعیت این است که آمار اعلام‌شده برای تولید فولاد، حاصل جمع جبری یا تقریبی اعداد است، نه اعداد واقعی؛ بنابر آمار تولید 20.5 میلیون تن فولاد در هشت ماه نخست امسال را نه می‌توانم رد کنم و نه تایید.

عسگرزاده در پاسخ به این سوال که چه میزان آهن اسفنجی برای تولید 20.5 میلیون تن فولاد میانی نیاز است، عنوان کرد: برای تولید 20.5 میلیون تن فولاد، به طور تقریبی با ضریب 23/1 صدم درصد، باید بیش از 25 میلیون تن آهن اسفنجی مصرف شده باشد.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران در پاسخ به این سوال که طبق آمار اعلامی انجمن فولاد، در هشت ماه نخست امسال 20.3 میلیون تن آهن اسفنجی مصرف شده و 5 میلیون تن آهن اسفنجی مابقی برای تولید 20.5 میلیون تن فولاد از کجا تامین شده است، تصریح کرد: ممکن است در تولید 20.5 میلیون تن فولاد به جای حدود 25 میلیون تن آهن اسفنجی، مقدار قابل توجهی هم قراضه آهن مصرف شده باشد، با این حال، فکر می‌کنم در عدد تولید 20.5 میلیون تن فولاد از آغاز امسال تا پایان آبان، حداقل حدود دو میلیون تن اغراق شده است یعنی اشتباهی ده درصدی.

وی در ادامه با اشاره به آمار اعلام‌شده از سوی انجمن فولاد درباره افزایش 26 درصدی مصرف ظاهری فولاد در هشت ماه نخست سال 99 نسبت به مدت مشابه پارسال نیز اعلام کرد: واقعیت این است که در حال حاضر، قیمت محصولات فولادی رو به افزایش است و در مقاطعی خاصی از امسال نیز شاهد رشد شدید نرخ فولاد بوده‌ایم. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که مصرف واقعی فولاد در بازار داخلی کشور افزایش یافته باشد.

عسگرزاده ادامه داد: اصولا در زمان‌هایی که نوسانات قیمتی بیش از حد افزایشی می‌شود، خریداران اغلب دست نگه می‌دارند و از خرید محصولات فولادی خودداری می‌کنند و فکر می‌کنند شاید روند قیمت‌ها با سیاست‌های دولت کاهشی شود، بنابراین وقتی قیمت فولاد در طول سال جاری افزایش شدیدی پیدا کرده و صادرات محصولات فولادی نیز کمتر شده، قاعدتا نمی‌توانیم بگوییم که مصرف فولاد در کشورمان در این مدت رشد کرده است.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران بیشترین بخش مصرف‌کننده فولاد در کشور را طرح‌های عمرانی دستگاه‌های دولتی دانست و تاکید کرد: امسال طرح‌های عمرانی دولت، به کمترین میزان خود در مقایسه با سال‌های قبل به اجرا در آمد؛ چراکه از ابتدای امسال دغدغه دولت، کسری بودجه بسیار سنگین به میزان حداقل ده هزار میلیارد تومان بوده و طبیعتا مظلومترین بخش مصرف بودجه نیز بخش عمرانی و مصرف‌کننده فولاد بوده و براین اساس می‌توان گفت قطعا امسال مصرف فولاد در داخل کشور بیشتر از پارسال نبوده است.