به گزارش فولادبان؛ صنایع فولادی از جمله مهمترین مصرفکنندگان عمده مواد دیرگداز یا نسوز هستند و تقریبا 70 درصد محصولات دیرگداز تولیدشده در کشور در این صنایع مصرف میشوند. علاوه بر این، بسياري از توليدكنندگان فولاد در واحدهای تولید خود، بخشهای مربوط به مواد نسوز دارند و آزمايشهاي معيني را روي ديرگدازهاي جديد انجام ميدهند. بعضي ازكارخانجات فولادی نيز بخشهاي تحقيقاتي بزرگی دارند كه در آنها پژوهشهای مداومي را روي ساخت انواع ديرگدازها پیش میبرند.
این در حالی است که در بخشهای مختلف فرآیند تولید فولاد، شرایط متفاوتی از لحاظ دما، وجود یا عدم وجود سرباره و گازهای سولفوردار وجود دارد و به دلیل این که هر بخشی از این صنایع شرایط خاص دارند، محصولات دیرگداز با گریدهای مختلفی تهیه میشوند.
هدف اصلي سازندگان مواد نسوز نیز اين است كه موادي براي آسترها تهيه كنند كه فلز و سرباره نه در آنها نفوذ کند ونه با آنها وارد واكنش شوند. ايدهآل اين طراحان نیز ساخت موادي است كه بدون عيب باشند و در مقابل شوكهاي حرارتي مقاومت کنند، البته آنها بايد در عمل اين ايده خود را تعديل بخشند.
محمد باوند وندچالی، مدیرعامل شرکت فرآوردههای دیرگداز الماس پارس در گفتوگو با فولادبان با اشاره به اهمیت نقش صنعت دیرگدازها در تولید محصولات فولادی تاکید کرد: رابطه صنعت دیرگداز با صنعت فولاد مثل نقش خون در بدن است، البته تاثیر صنایع دیرگداز روی واحدهای فولاد شاید یک درصد بیشتر نباشد، اما اثری حیاتی دارد و اگر صنعت دیرگداز وجود نداشته باشد، نمیتوان حتی یک گرم فولاد تولید کرد؛ زیرا این صنعت شرایط سخت شیمیایی و حرارتی برای تولید فولاد را تسهیل میکند.
وی صنعت دیرگداز را شاخهای از مهندسی سرامیک معرفی کرد و گفت: در صنایع تولید مواد دیرگداز در ایران، صاحبان مشاغل اغلب از افراد متخصصی هستند که توانستهاند این صنعت بومی ما را در دنیا مطرح کنند و اکنون میتوانیم ادعا کنیم که در صنعت دیرگداز ایران، محصولاتی تولید میشود که قابلیت رقابت خوبی با محصولات درجه یک تولیدشده در جهان دارند.
باوند سطح کیفی محصولات دیرگداز در ایران را نیز بسیار بالا توصیف کرد و اظهار داشت: وقتی صنعتگران خارجی به ایران میآیند تاکید میکنند که ایرانیان در صنعت دیرگداز توانستهاند محصولات کمنظیری را تولید کنند و در 20 سال اخیر، چه در بحث دانشگاهی و چه در بحث صنعتی توانستهایم این صنعت را در سطح جهان رشد دهیم.
مدیرعامل شرکت فرآوردههای دیرگداز الماس پارس درباره مشکلات پیش روی صنعت دیرگداز کشور توضیح داد: یکی از بزرگترین مشکلات ما با وجود تعدد معادن موجود در کشور، تامین مواد اولیه است که ما را ناچار کرده بخش عمدهای از مواد اولیه مورد نیاز خود را از از طریق واردات تامین کنیم؛ ریشه اصلی مساله نیز این است که بسیاری از معادن دارای مواد اولیه اغلب یا شناسایی نشده یا به بهرهبرداری نرسیدهاند یا استخراج منابع آنها به طور کامل انجام نشده است؛ ولی قطعا اگر این اتفاقات بیفتد، بسیاری از مشکلات تامین مواد اولیه صنعت دیرگدازها حل خواهد شد.
وی افزود: در حال حاضر فعالان صنعت دیرگداز ناچارند که بخش زیادی از از مواد اولیه را از خارج از کشور وارد کنند و با مشکلاتی از قبیل نوسانات نرخ ارز، بالا بودن قیمتها و مسائل مربوط به تحریم مواجه میشوند که وجود این موانع از بزرگترین مشکلات صنعت دیرگداز کشور محسوب میشود.
باوند با تاکید بر لزوم توجه به امر پژوهش در صنعت دیرگداز کشور گفت: رشد صنعت دیرگداز در گرو انجام تحقیقات بیشتر است که این امر بهویژه در سالهای 75 تا 90 روند رو به رشدی داشت، ولی پس از آن، به علت کمبود نیروهای متخصص، ارتباط صنعت دیرگداز با مراکز دانشگاهی کمرنگ شده است.
مدیرعامل شرکت فرآوردههای دیرگداز الماس پارس در اینباره تاکید کرد: برای رفع این مشکل باید نیروهای متخصص به طور دائمی به این صنعت تزریق شود، چون صنعت دیرگداز، صنعتی نوآور، تحقیقاتمحور و استراتژیک است، لذا باید پروسه تحقیقاتی این صنعت متناسب با نیاز مشتریان، نوآوریها و دانش روز انجام شود تا محصولات با کیفیت بهتر تولید شود.
وی در این راستا قلب تپنده همه مجموعههای دیرگداز را بخش تحقیقات دانست و گفت: در این صنعت بسیار پیش میآید که نیاز به تغییر فرآیند تولید وجود دارد یا دیرگدازهای در شرایط سختی قرار دارند و تنشهای شیمیایی، مکانیکی و حرارتی بالایی به آنها اعمال شده است و به همین علت، باید گفت محققان این صنعت احتیاج دارند که این تنشها را به حداقل برسانند، شرایط فولادسازی را بسنجد و براساس آن محصولات دیرگداز را طراحی کنند.
باوند در پایان تصریح کرد: دیرگدازها محصولات مصرفی هستند که بعد از مدتی مستهلک و فرسوده میشود و نیاز به تعویض دارند؛ البته تمام تلاش محققان دیرگداز این است که محصولی تولید کنند که بتواند تنشهای بیشتری را تحمل کند و عمر بالاتری داشته باشد تا در عین فراهم شدن شرایط ایمن و سالم برای فولادسازان و دیگر واحدهای تولیدی، میزان مصرف محصولات دیرگداز کمتر باشد تا در نهایت هزینههای تولید کاهش یابد.
