به گزارش فولادبان روزهای پایانی ماه خرداد بود که درست هم‌زمان با شدت گرفتن حرکت نرخ ارز در مسیر صعودی، قیمت میلگرد در بازار آزاد نیز هم‌پای دلار بالا رفت و هر روز رکوردهای جدیدی را ثبت می‌کرد. روالی که البته با شتاب نوسانی تا روزهای پایانی تیرماه نیز ادامه پیدا کرد و سی‌ام تیر میانگین قیمت میلگرد آجدار پایه حتی از مرز تاریخی 11 هزار و 700 تومان نیز فراتر رفت. البته از آن روز به بعد، رفته رفته نیرخ میلگرد نیز روی موچ سقوط دلار پایین آمد تا این که از دو روز پیش متوسط قیمت این محصول از مرز 10 هزار تومان هم عقب‌نشینی کرد. البته در این میان، علاوه بر ریزش نرخ دلار در بازار ارز، عرضه شمش پس از دو هفته توقف در بورس کالا و ورود جدی دولت برای کنترل بازار فولاد در هفته‌های اخیر نیز در کوچکتر شدن حباب قیمتی میلگرد بی‌تاثیر نبود. حال سوال اینجاست که آیا هنوز هم نرخ میلگرد حباب دارد و در نهایت قیمت واقعی این محصول چقدر است؟ سوالی که ما از دو تن از اعضای انجمن تازه‌تاسیس نوردکاران پرسیده‌ایم و آنها به اتفاق تاکید دارند که اگر حباب قیمت میلگرد به صورت کامل تخلیه شود، زمینه بازگشت آن به کانال 8 هزار تومان نیز مهیاست.
رئیس هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران از جمله افرادی است که در هفته‌های عرضه نشدن شمش در بورس کالا و عرضه قطره‌چکانی این محصول در بازار آزاد نسبت به کمبود مواد اولیه واحدهای نوردی به شدت اعتراض می‌کرد. احمد رضوی نیک البته هنوز هم در گفت‌وگو با فولادبان افزایش قیمت میلگرد در تیرماه را کاملا هیجانی و دارای حباب می‌داند و تاکید دارد مهمترین علت آن هم کمبود مواد اولیه واحدهای نوردی بود. او در این باره توضیح می‌دهد که در چهار ماه و نیم ابتدایی امسال صرفا یک میلیون و 16 هزار تن شمش از طریق بورس کالا، آن هم با قیمت‌های 15 تا 42 درصد بالاتر از قیمت‌های جهانی در اختیار نوردکاران قرار داده شد.
رضوی نیک همچنین می‌گوید با توجه به این که بیشتر شمش‌های عرضه‌شده در بورس کالا با تحویل دو ماهه به نوردکاران داده می‌شود، بنابراین وقتی بیشتر عرضه‌های شمش در اردیبهشت ماه بیشتر عرضه‌ها در بورس کالا ابطال شد، در ماه تیر شمش به اندازه کافی به دست آنها نرسید و به نوعی چوب اختلاف بین معاونت معدنی وزارت صمت، بورس کالا و فولادسازان را نوردکاران خوردند و کمبود مواد اولیه این کارخانجات ارقام کاذبی را برای نرخ میلگرد ایجاد کرد. او تاکید دارد همه این مسائل باعث شد که در تیرماه مواد اولیه با قیمت‌های دولا پهنا و یک پنجم ظرفیت تولید واحدهای نوردی به دست آنها برسد و این اتفاقات در کنار افزایش نرخ دلار قیمت میلگرد را در بازار آزاد ایران از قیمت‌های جهانی این محصول بالاتر برد.
رئیس هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران همچنین قیمت شمش فولادی و میلگرد را در بازار داخلی با قیمت‌های جهانی این محصولات مقایسه می‌کند و می‌گوید: ما از ابتدای سال بارها فریاد کشیدیم که مواد اولیه خوراک داخلی باید 12 میلیون تن یعنی 75 درصد ظرفیت واحدهای نوردی باشد، اگر این میزان را تحویل بدهند، اصلا توجیهی برای گران شدن قیمت میلگرد وجود ندارد. اما در حالی که قیمت شمش ایران در بازارهای جهانی حدود 392 دلار است، آقایان با مهندسی قیمت شمش را حتی با نرخ بالای 500 دلار در بازار داخلی به نوردکاران دادند. همین مساله باعث شد که ما هم شاهد گرانی میلگرد در بازار داخلی باشیم و هم از رقابت در بازارهای هدف صادراتی جا بمانیم. چراکه قیمت میلگرد در بازار آزاد ایران از قیمت جهانی این محصول بسیار بالاتر رفت و در این شرایط، ما اصلا قدرت رقابت صادراتی نداشتیم.
کار دست انجمن فولاد نباشد
با این وجود، از هفته گذشته در حالی که شمش فولادسازان دو هفته به بورس کالا راه پیدا نکرده بود، این نهاده فولادی در بورس کالا عرضه شد و این عرضه در هفته جاری نیز ادامه پیدا کرد و این مساله سرعت کاهش نرخ میلگرد در روزهای اخیر را بالا برد. اتفاقی که رضوی نیک نظر خود را درباره آن به این صورت بیان می‌کند: به نظرم، حالا با تمهیداتی که وزارت صمت اندیشیده است و عرضه‌ای که در دو هفته گذشته انجام شده و ضمانت اجرایی که دادستانی محترم برای این اتفاق در نظر گرفته است، پیش‌بینی می‌شود که اوضاع نرخ میلگرد در هفته‌های آینده بهتر هم شود.
رئیس هیات مدیره انجمن نوردکاران تاکید دارد اگر فولادسازان به صورت مداوم به مصوبات ستاد تنظیم بازار پایبند باشند و 60 درصد شمش‌های تولیدی خود را که مجموعا ماهیانه حدود یک میلیون تن می‌شود، آن هم با قیمت‌های منطقی به بورس کالا عرضه شود، میلگرد نیز برحسب همان قیمت‌های جهانی و با همان نرخی که مد نظر مجلس بود، یعنی حتی تا 8 هزار تومان به دست مردم خواهد رسید. رضوی نیک البته وقوع این اتفاق را در شرایطی ممکن می‌داند که عرضه و تقاضا برحسب روال طبیعی بازار پیش برود. او معتقد است اگر تولیدکنندگان شمش، این نهاده را با همان قیمتی که صادر می‌کنند و نه با مهندسی عرضه و البته به میزان کافی یعنی ماهیانه یک میلیون تن در بورس کالا عرضه کنند، شاهد یک قیمت معقول و وفور کالا در کشورمان خواهیم بود. رضوی نیک می‌گوید در چنین شرایطی کارخانه‌های نوردی حتی می‌توانند قمیت محصولاتشان را با نرخ 415 دلار صادر کنند و به نوعی شاهد شکوفایی بازار صادراتی این کارخانه‌ها نیز خواهیم بود.
با این حال، رئیس هیات مدیره انجمن نوردکاران چندان به آینده خوشبین نیست و تاکید دارد با وجود همه برنامه‌هایی که وزارت صمت در هفته‌های اخیر اجرا پیاده کرد، بازهم تا زمانی که اختیار کار دست انجمن فولاد و فولادسازان بزرگ کشور باشد، نرخ میلگرد قیمت واقعی آن نخواهد رسید. نکته‌ای که درباره آن به صراحت می‌گوید: این آقایان یک رانت به نفع خودشان ایجاد کرده‌اند و ماهانه حدود هزار میلیارد تومان با عرضه‌های قطره چکانی و مهندسی قیمت به نفع خود بهره‌برداری می کنند، زیرا وقتی قیمت در بورس کالای ایران مثلا بالاتر از ۳۰ درصد قیمت جهانی معامله می‌شود، این چه معنایی دارد جز اینکه یک نهاد رسمی در حال گرانفروشی است، زیرا آنها در هر عرضه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان گرانفروشی کردند و فقط یک ششم ظرفیت واقعی کشور را در هر عرضه به بورس کالا آوردند.
قیمت میلگرد به 8 هزار تومان می‌رسد
در این میان، یکی دیگر از اعضای هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران نیز معتقد است که با وجود کاهش نرخ میلگرد در روزهای اخیر، قیمت این محصول در بازار آزاد هنوز دارای حباب است و اگر عرضه شمش در بورس کالا به میزان کافی ادامه پیدا کند، اصلا بعید نیست که قیمت میلگرد تا 8 هزار تومان نیز پایین بیاید. امید اسماعیل ظفر، همچنین به فولادبان می‌گوید اگر وزارت صمت بتواند روند عرضه شمش‌های القایی را نیز در کنار شمش‌های کارخانجات ذوبی آغاز کند، می‌توان پیش‌بینی کاهش نرخ میلگرد در هفته‌های آتی را داشت.
او بر این نکته هم تاکید دارد که در هفته‌هایی که نرخ دلار به شدت بالا می‌رفت و عرضه شمش نیز در بورس کالا انجام نمی‌شد، قیمت میلگرد در بازار آزاد ایران حدود ۳۰ تا ۳۵ دلار در هر تن از قیمت این محصول در بازارهای جهانی نیز بالاتر رفت. ظفر هم مثل رضوی نیک دلیل اصلی این اتفاق را متوقف شدن عرضه شمش در بورس کالا برای دو هفته متوالی می‌داند و می‌گوید در شرایطی که واحدهای نوردی با کمبود شدید مواد اولیه مواجه بودند، کارخانجات تولید شمش القایی نیز قیمت‌هایشان را بالاتر از نرخ‌های واقعی اعلام می‌کردند و همه این مسائل قیمت میلگرد را به ارقامی نجومی رساند.
عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی مهمترین راه‌حل کوچکتر شدن هرچه بیشتر حباب قیمتی میلگرد در بازار آزاد را نیز افزایش عرضه شمش در بورس کالا می‌داند. نکته‌ای که او درباره آن می‌گوید: البته به نظر می‌رسد با توجه به تدابیر اخیر وزارت صمت و تلاش‌های معاون محترم دادستانی و برخی نمایندگان مجلس بالاخره در یکی دو هفته آینده، کارخانجات ذوبی زیر باره این مساله بروند که ۶۰ درصد محصولات تولیدی‌شان را در بورس کالا عرضه کنند.
ظفر البته معتقد است البته اگر شرایط در هفته‌های آتی به گونه‌ای پیش رود که قیمت ارز با مجددا روی ریل صعودی قرار گیرد، بازهم با وجود عرضه کافی شمش در بورس کالا احتمالا نرخ میلگرد دوباره بالا خواهد رفت. زیرا به گفته او، قیمت میلگرد متاثر از قیمت مواد اولیه آن است و قیمت شمش ایران نیز به طور مستقیم تحت تاثیر نرخ دلار قرار دارد. عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی البته درباره راهکار کاهش تاثیر نوسانات نرخ ارز در قیمت میلگرد نیز توضیح می‌دهد: اگر مصوبه‌ای در وزارت صمت گذرانده شود که قیمت شمش تحت تاثیر مستقیم نرخ دلار در بازار آزاد قرار نداشته باشد و براساس میانگین نرخ دلار نیما در هفته قبل تعیین شود، تاثیرپذیری قیمت این نهاده فولادی و به تبع آن نرخ میلگرد در بازار داخلی از نوسانات روزانه نرخ دلار کمتر خواهد شد.
اما با وجود این صحبت‌های اعضای هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی، بازهم گاهی گاهی فولادسازان ادعا می‌کنند که صنایع پایین دستی زنجیره فولاد که بعضا محصولاتشان را با قیمتی بالاتر از نرخ‌های جهانی به فروش می‌رسانند، به دنبال ایجاد رانت برای خود هستند. ادعایی که البته ظفر در پاسخ به آن می‌گوید: اگر عرضه شمش در بورس کالا به میزان کافی انجام شود و مواد اولیه به وفور در اختیار ما باشد، ما چه نیازی داریم که قیمت ها را بالاتر ببریم؟ زیرا همیشه همین طور بوده است که وقتی مهندسی عرضه در بورس کالا اتفاق افتاده، همیشه قیمت میلگرد در بازار آزاد نیز بالاتر رفته است. اما مثلا در هفته گذشته که عرضه نسبتا مطلوبی در بورس کالا انجام شد، قیمت میلگرد نیز در روزهای پایانی هفته پایین آمد. اما اگر این عرضه انجام نمی‌شد، حتی با وجود ثبات نرخ ارز، قیمت میلگرد در بازار آزاد بالاتر می‌رفت. چون الان نوردکاران تشنه مواد اولیه هستند و من این قول را می‌دهم که اگر این مواد به میزان کافی به این کارخانجات برسد، قیمت میلگرد در بازار داخلی حتی از قیمت‌های صادراتی آن نیز پایین‌تر خواهد آمد.
رانت در کجای زنجیره فولاد قرار دارد؟
این عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران ذکر این نکته را نیز ضروری می‌داند که در هفته گذشته که شمش فولادی با متوسط نرخ حدود ۸ هزار تومان در بورس کالا عرضه شد، میلگرد نیز در روز بعد از عرضه شمش با میانگین قیمت ۸۴۰۰ تومان به همین بازار آمد. یعنی به گفته ظفر، فاصله بین قیمت نهایی شمش و میلگرد در بورس کالا در هفته گذشته فقط ۴۵۰ تومان بود، این در حالی است که نوردکاران هزینه‌های مختلفی از جمله هزینه‌های حمل‌ونقل و تولید را نیز متحمل می‌شوند و از نظر او، همه این مسائل نشان می‌دهد که در بازار فولاد هیچ رانتی به نوردکاران می‌رسند و قتی تولیدکنندگان شمش کوره‌ای مواد اولیه‌شان را با قیمت ۵۵۰۰ تومان دریافت می‌کنند و شمش‌هایشان را با نرخ ۸۰۰۰ تومان در بورس کالا به نوردکاران می‌فروشند، این اتفاق نشان می‌دهد که رانت موجود در کجای زنجیره فولاد قرار دارد.
با این وجود در دو هفته گذشته که بالاخره دولت پس پس از یک ماه و نیم سکوت و نظاره کردن به بازار فولاد ورود پیدا کرد و به نوعی تکلیف فولادسازان نیز روشن شد، این شرکت‌ها عرضه شمش و ورق را در بورس کالا از سر گرفتند. به نحوی که در هفته گذشته حدود 107 هزار تن شمش بلوم و تختال در بورس کالا عرضه شد و این هفته نیز میزان عرضه از 180 هزار تن فراتر رفت. البته درباره ورق هنوز هم حیاط خلوت مچینگ برقرار است و روال عرضه و تقاضا در این بازار همچنان روشن نشده است. اما با این وجود، در شرایط کمبود منابع ارزی در کشور، فولادسازان البته با فشار خود دولت به هر حال ناچارند که بخش زیادی از محصولاتشان را صادر کنند و همین مساله به کمبود مواد اولیه مورد نیاز واحدهای نوردی در بازار آزاد نیز دامن می‌زند. ضمن این که در این میان، هنوز هم هستند عده‌ای که در بورس کالا یا بازار آزاد هر از گاهی در آتش آشفتگی می‌دمند و روال عرضه و تقاضای عادی در بازار فولاد را بر هم می‌زنند و ماهی مراد خود را از این آب گل‌آلود می‌گیرند.
