تعرفه و قوانین بورس؛ دو ابزار اصلی دولت برای ایجاد ثبات در بازار فولاد/ تنها مواد اولیه در بورس عرضه شوند

مصطفی عبدالهی در گفتگو با فولادبان در رابطه با اجباری شدن عرضه محصولات در بورس کالا توسط وزارت صمت گفت: عرضه مواد اولیه (از سنگ آهن تا شمش) در بورس کالا شدنی است، اما عدم استقبال از حلقه ابتدایی زنجیره (سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی) به دلیل معامله شدن این نهاده‌ها در خارج از بورس است. در واقع، بورس سازمانی برای شفاف کردن قیمت و عرضه و تقاضاست.

وی در ادامه تصریح کرد: اگر عرضه به اندازه کافی باشد، تقاضا و رقابت به وجود خواهد آمد. در تمامی کشورهای جهان، همیشه مواد اولیه در بورس عرضه می‌شوند و هیچگاه محصولات نهایی عرضه نمی‌شوند. اگر قیمت مواد اولیه در بورس با قیمت مصوب عرضه دائم داشته باشد، قطعا عرضه کلیه محصولات در بورس امکان‌پذیر است.

عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران با تأکید بر اینکه عرضه محصولات نهایی زنجیره فولاد در بورس کالا امکان‌پذیر نیست، افزود: گستردگی خرید محصولات نهایی نظیر میلگرد، نبشی و ناودانی در تمام ایران است و تولیدکننده به صورت مویرگی و در شهر خود، محصولات را می‌فروشد.

عبدالهی گفت: از طرفی حدود 15 هزار فروشنده آهن‌آلات در سراسر کشور داریم که همگی آن‌ها مجوز دارند و مالیات پرداخت می‌کنند، اما همه آن‌ها امکان خرید از بورس را ندارند. این فروشندگان امکان خرید از درب کارخانه‌ها به صورت اعتباری را دارند.

وی اضافه کرد: اگر محصولات نهایی در بورس کالا عرضه شود، مشکلاتی ایجاد خواهد شد. اول اینکه پول سرگردان در کشور زیاد است و افراد از بورس خریداری می‌کنند و محصولات را دپو می‌کنند تا زمانی که قیمت‌ها افزایش داشته باشد، اما اگر مواد اولیه تا شمش در بورس عرضه شود، قطعا با قیمت تعیین‌شده و باثبات، نوردکاران خارج از بورس رقابتی برای ارزان‌فروشی خواهند داشت و برای رقابت سالم، به دنبال افزایش کیفیت محصولاتشان خواهند بود.

عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران تأکید کرد: به اعتقاد انجمن نوردکاران، محصول نهایی جایی در بورس ندارد چون بسیاری از کارخانه‌ها ساز و کار عرضه در بورس ندارند و حتی اگر این امکان وجود داشته باشند، عرضه محصول نهایی در بورس منطقی نیست.

عبدالهی درباره شرایط عرضه کلیه محصولات در بورس گفت: تنها اهرمی که در اختیار دولت است، یکی صادرات و دیگری قوانین بورس است؛ به نحوی که اگر یک تولیدکننده به تعهدات عرضه خود عمل نکند، وزارتخانه از صادرات آن کارخانه جلوگیری کند و یا قوانینی در بورس حاکم باشد که تولیدکننده در صورت متعهد نبودن، نتواند محصولات حلقه قبلی خود را خریداری کند. راه سوم این است که کارخانه‌ها را به نهادهای نظارتی ارجاع دهد.

وی افزود: ما با پلیسی شدن عرضه مواد اولیه  و قیمت‌گذاری دستوری موافق نیستیم، اما عملی شدن این مسئله نیازمند به کارگیری اهرم‌هایی است که دولت در اختیار دارد که به این ترتیب می‌توان جلوی فروش خارج از بورس را گرفت تا با افزایش میزان عرضه مواد اولیه در بورس بازار دوباره به ثبات برسد.

عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران در رابطه با حذف رانت در زنجیره فولاد گفت: رانت در جایی به وجود می‌آید که قیمت‌گذاری‌ها دستوری باشد. از طرفی، وقتی محصول نهایی در بورس عرضه می‌شود، خیلی از سرمایه‌داران این محصولات را خریداری می‌کنند و به عنوان واسطه و با قیمتی بالاتر آن‌ها را می‌فروشند.

عبدالهی تأکید کرد: ساماندهی این موضوع به این بازمی‌گردد که کارخانه‌های لیدر بازار مانند ذوب آهن، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و …، عرضه فراوانی در بورس داشته باشند و قیمت محصولات خود را 17 درصد بالاتر از قیمت تمام شده خود بگذارند چراکه تولیدکنندگان پایین‌دست زنجیره با خریداری مواد اولیه با قیمت مناسب می‌توانند بازار را اشباع کنند و بعد از تأمین بازار داخل به صادرات می‌پردازند.

وی با اشاره به اینکه دولت با استفاده از ابزار تعرفه می‌تواند تأمین مواد اولیه بازار داخلی را به درستی اداره کند، تصریح کرد: استفاده از تعرفه برای صادرات شمش بهتر است در جهت حرکت صادرات به سمت محصولات نهایی انجام شود چراکه صادرات حلقه انتهایی زنجیره می‌تواند ارزش افزوده و ارزآوری و ایجاد اشتغال بیشتری برای کشور داشته باشد.

عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران در پایان افزود: شمش فولادی به دلیل اینکه یک کالای استراتژیک محسوب می‌شود، خریداران خارجی زیادی دارد، اما تعرفه‌های وارداتی روی محصولات نهایی ایرانی باعث کاهش صادرات در این حوزه شده است که وزارت امور خارجه باید تمهیداتی بیاندیشد که این تعرفه‌ها از روی فولاد ایران برداشته شود.