ریشه‌های از دست رفتن بازار صادراتی ترکیه برای نوردکاران ایرانی

به گزارش فولادبان؛ در چند سال گذشته به‌ویژه از زمانی که حجم تولید فولاد در ایران با شتاب تندی رو به رشد گذاشته و موجب شده است بیش از دو برابر میزان تولید فولاد خام و محصولات فولادی در ایران مازاد بر نیاز داخل تلقی شود، این بحث در میان فعالان حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد وجود داشته که صادرات کدام محصولات این زنجیره می‌تواند ارزآوری بیشتری برای کشورمان به همراه داشته باشد.

در این میان، نوردکاران از یک سو تاکید دارند که با توجه به ارزش افزوده بالاتر محصولات نهایی زنجیره فولاد، ایران باید به جای صادرات محصولات فولادی نیمه‌تمام شامل شمش و تختال به صادرات انواع مقاطع تخت و طویل فولادی بپردازد. ولی از سویی دیگر، فولادسازان معتقدند که با توجه وضع عوارض گمرکی سنگین برای واردات محصولات فولادی در بسیاری از کشورهای جهان و بخصوص همسایگان ایران که مهمترین بازارهای صادراتی مقاطع طویل فولادی کشور به حساب می‌آیند، صادرات مقاطع فولادی نه‌تنها ارزش افزوده‌ای برای کشور ندارد، بلکه موجب از دست رفتن بازارهای صادراتی محصولات میانی زنجیره فولاد خواهد شد که در شرایط دشوار تحریمی به سختی به دست آمده‌اند.

همچنین برخی شنیده‌ها نیز حاکی از آن است که تولیدکنندگان مقاطع طویل فولادی ایران در شرایطی که بازارهای صادراتی این محصولات در کشورهای همسایه ما سال به سال برایمان محدودتر می‌شود، برای نگه داشتن مشتریان خود، عمدتا محصولات صادراتی‌شان را با نرخ‌هایی پایین‌تر از قیمت جهانی و حتی ارزان‌تر از بازار داخلی کشور به کشورهای همسایه صادر می‌کنند و به این شکل، سود حاصل از صادرات مقاطع طویل ایران بیش از همه به جیب واسطه‌های خارجی و البته گمرکات این کشورها می‌رود.

صحت و سقم این مساله البته در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما آنچه در این میان اساسی به نظر می‌رسد، این است که تا وقتی ما بازارهای صادراتی مطلوبی را در کشورهای همسایه و سایر نقاط دنیا برای محصولات نهایی زنجیره فولاد فراهم نکنیم و مسئولان ارشد دولت نیز با دیپلماسی اقتصادی برای کاهش یا حذف عوارض گمرکی این محصولات تلاش نکنند، ناچار به خام‌فروشی محصولات میانی یا ابتدایی زنجیره فولاد خواهیم بود و به این صورت، بخش زیادی از منابع نهفته در صنعت فولاد کشور که می‌تواند صرف اشتغالزایی شود، به‌راحتی از دست خواهد رفت.

فولادبان در همین راستا در گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان زنجیره فولاد کشور به بررسی چالش‌های صادرات مقاطع طویل فولادی و راهکارهای پیش‌رو برای توسعه صادرات این محصولات پرداخته و در سومین مصاحبه از این سری گفت‌وگوها به سراغ کریم رحیمی، مدیرعامل شرکت فولاد ناب تبریز و عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران رفته است.

تراژدی جدایی ایران از بازار صادراتی مقاطع ترکیه

رحیمی البته در صحبت‌های خود با خبرنگار ما در این زمینه، به ریشه‌های از دست رفتن بازار صادراتی ترکیه برای تولیدکنندگان مقاطع طویل فولادی در ایران پرداخت و در همان ابتدا با اشاره به وضع تعرفه سنگین برای واردات محصولات فولادی ایران از سوی دولت ترکیه گفت: ترکیه با وضع تعرفه 35 درصدی برای واردات محصولات فولادی از ایران، قصد حمایت از صنایع خود را دارد. البته در یک مقطع زمانی پنج‌ماهه دولت ترکیه تعرفه گمرکی خود را برای محصولات فولادی به‌ویژه مقاطع طویل ایران برداشت و این مقطع دقیقا در شرایطی بود که نرخ محصولات فولادی در ایران به پایین‌ترین حد خود رسیده بود، ولی مجددا سیاستگذارن ترکیه از خرداد 98 تعرفه‌ها را برگرداندند و از آن زمان به بعد، ما رفته‌رفته بازار مقاطع ترکیه را از دست دادیم.

وی افزود: البته اعمال تعرفه‌ها در ابتدا عملا برای بسیاری از فعالان صنعت فولاد در ترکیه فاقد توجیه بود وحتی شنیده شد برخی واحدها با اعمال تعرفه‌های دولتی و نرسیدن مود اولیه مجبور به تعطیلی شده‌اند، چون پیش از این خیلی از واحدهای ترک از فولاد خام ایران برای تولید محصولات نهایی خود استفاده می‌کردند؛ اما اکنون تولیدکنندگان و تجار اگر بخواهند محصولات فولادی ایران را وارد کنند، باید همین تعرفه‌ها را بپردازند و بنابراین واردات محصولات فولادی از ایران توجیه چندانی برای ترک‌ها ندارند.

عضو هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران تصریح کرد: تجارت ما با ترکیه بر مبنای تجارت ترجیحی است، یعنی هر کشور بر اساس نیازهای ترجیحی خود می‌تواند محصولاتش را به کشور دیگر صادر کند؛ ولی با بررسی لیست محصولاتی که در فهرست تجارت ترجیحی ایران و ترکیه قرار داده شده است، مشاهده می‌کنیم که متاسفانه توانمندی‌های صنعتی و صادراتی ایران در این فهرست کاملا نادیده گرفته شده است.

مدیرعامل فولاد ناب تبریز با تاکید بر این که این بی‌توجهی‌ها موجب نادیده گرفته شدن پتانسیل‌های صنعت فولاد ایران در تجارت میان تهران و آنکارا شده است، ادامه داد: این اتفاق در حالی رخ داده که ایران تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی از ترکیه وارد می‌کند، اما محصولات صادراتی ما به ترکیه عمدتا به اقلامی مانند سالامبور، پوست گاو و گوسفند و میوه‌جات و تره‌بار محدود می‌شود؛ اما این اقلام اصلا با یکدیگرهمخوانی ندارند و باید فرمول عرضه و تقاضا بر بازار واردات و صادرات ما حاکم باشد تا برای بازرگانان هر دو کشور برای مشارکت در امر صادرات و واردات توجیه مالی داشته باشد.

رحیمی به رتبه هفتم ترکیه در جهان زمینه تولید فولاد نیز اشاره کرد و گفت: با وجود این که پایه تولید فولاد ترکیه سنگ آهن نیست، ولی این کشور رتبه هفتم دنیا را در تولید فولاد دارد و ترکیه در صنعت فولاد به حدی پیشرفت کرده است که حتی شمش فولاد تولیدی آن به عنوان یکی از ملاک‌های تعیین قیمت جهانی محصولات فولادی محسوب می‌شود.

مدیرعامل فولاد ناب تبریز در پایان تصریح کرد: ما نباید چنین کشوری را که در همسایگی‌منا قرار دارد، در صادرات مقاطع طویل فولادی خود نادیده می‌گرفتیم، اما متاسفانه به علت شرایط نابسامان حاکم بر بازار فولاد کشور و البته وضع تعرفه‌های سنگین وارداتی از سوی دولت ترکیه، بازار صادراتی مقاطع فولادی را در این کشور از دست داده‌ایم.