به گزارش فولادبان؛ تعیین ضرایب قیمتی محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد، موضوعی است که در یک سال گذشته بارها میان فولادسازان، تولیدکنندگان سنگ آهن، فعالان حوزه معدن، وزارت صمت و سایر نهادهای خصوصی و دولتی ذی‌ربط مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است. در حال حاضر، نرخ فروش کنسانتره بر مبنای ضریب حداکثر ۱۶ درصد قیمت اعلامی شمش فولاد خوزستان در سامانه کدال تعیین می‌شود و ضریب نرخ فروش گندله نیز حداکثر ۲۳.۵ درصد و نرخ فروش آهن اسفنجی هم حداکثر ۵۰ درصد است. در این میان قیمت سنگ آهن عیار ۵۰ تا ۵۲ مورد استفاده تولیدکنندگان کنسانتره نیز بسته به دولتی یا خصوصی بودن معدن تولیدکننده آن بین ۵٫۵ تا ۸ درصد نرخ کدال شمش فخوز متغیر است.
نکته مهم اما اینجاست که فعالان حوزه معدن در بیش از یک سال اخیر اعتراضات متعددی را نسبت به این ضرایب قیمتی ابراز داشته‌اند و بر همین اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز از تولیدکنندگان و فعالان زنجیره فولاد درخواست کرده است که با بررسی کارشناسی و هم‌فکری درباره این موضوع تصمیم‌گیری کنند. در آخرین مذاکرات نیز نهایی کردن موضوع تعیین ضرایب قیمتی محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد به ۴ تشکل بخش خصوصی یعنی کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، خانه معدن، انجمن تولیدکنندگان فولاد و انجمن سنگ آهن ایران سپرده شده است.
ولی با وجود نشست‌های متعدد این تشکل‌ها هنوز اجماع کلی درباره این موضوع حاصل نشده است؛ چراکه فولادی‌ها ضرایب فعلی را کارشناسی‌شده می‌دانند و مخالف افزایش آن هستند، اما سایر تشکل‌ها، رشد ضرایب قیمتی زنجیره فولاد را لازمه توسعه این زنجیره در افق ۱۴۰۴ ذکر می‌کنند. با این حال، طبق اطلاعات دریافتی فولادبان ظاهرا دوطرف فولادی و معدنی در مبانی اصلی به توافق رسیده‌اند.
کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد صنعت فولاد در این‌باره به موضوع عرضه سنگ آهن در بورس کالا که در شیوه‌نامه جدید دولت نیز به آن اشاره شده است، پرداخت و به خبرنگار ما گفت: به نظر می‌رسد برای حل اختلافات درباره نحوه قیمت‌گذاری محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد، موضوع عرضه سنگ آهن و کنسانتره در بورس کالا راه‌حل مناسبی باشد، حتی اگر این اتفاق برای گندله هم پیش بیاید خوب است، چراکه این محصولات در این فرآیند کشف قیمت خواهند شد و به تناسب بازارهای جهانی به فروش خواهند رسید که این اتفاقی است که برای بقیه محصولات زنجیره فولاد هم افتاده است.
وی البته به دشواری‌های موضوع عرضه سنگ آهن در بورس کالا نیز اشاره کرد و تاکید داشت: این مساله در آغاز راه سخت خواهد بود و امکان دارد که با استقبال خوب خریداران مواجه نشود و میلی به سمت آن نباشد. همچنین باید توجه داشت که این قانون بورس کالاست که برای هر محصول عرضه‌شده باید حداقل سه خریدار وجود داشته باشد و اگر مشتری کمتر باشد، عملا آن عرضه باطل خواهد شد. بنابراین شاید در عرضه‌های اول، سنگ آهن با استقبال خریداران روبه‌رو نشود، اما زمانی که تمام محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد در بورس کالا عرضه شوند، طبیعتا خریداران و فولادسازان هم مجاب خواهند شد تا با رقابت سالم در بورس نسبت به خرید این محصولات اقدام کنند.
این کارشناس ارشد صنعت فولاد درباره چگونگی تعیین نرخ پایه سنگ آهن در بورس کالا نیز توضیح داد: با توجه به این که قرار شده است محصولات فولادی با ضریب 80 درصد قیمت فوب (بعد از کسر نرخ حمل دریایی به چین) در شاخص متال بولتن به فروش برسند، به نظر می‌رسد قیمت سنگ آهن، کنسانتره و گندله با توجه به ضرایب موجود با عرضه در بورس حداقل 3 تا 3.5 درصد رشد کند.
جعفری طهرانی با اشاره به اوج‌گیری دوباره قیمت سنگ آهن در بازارهای جهانی نیز عنوان کرد: دقیقا از 9 سال و 2 ماه پیش چنین رکوردهای قیمتی در نرخ جهانی سنگ آهن نداشتیم، پس حتی اگر طبق شیوه‌نامه جدید دولت، محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد در بورس کالا عرضه شوند نیز بازهم جای بحث میان تولیدکنندگان سنگ آهن و فولادی‌ها همچنان وجود خواهد داشت، چراکه این نرخ‌ها شکاف قیمتی میان بازار داخلی و جهانی را به طور کامل پوشش نمی‌دهد؛ با این حال، بهترین کار در شرایط موجود حمایت از اعمال همین روش در بازار داخلی و عرضه تمام محصولات زنجیره فولاد در بورس کالاست، زیرا این اقدام باعث ایجاد تعادل در بازار فولاد کشور خواهد شد.
توسعه فناوری بهره‌برداری از معادن هماتیت برای تولید بیشتر فولاد
این کارشناس ارشد صنعت فولاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش به موضوع فناوری پایین موجود در ایران برای تولید فولاد از سنگ آهن هماتیت پرداخت و اظهار داشت: با وجود اینکه ذخایر هماتیت کشور در استان‌های جنوبی به‌ویژه استان هرمزگان قرار دارد و معادن خوبی در آنجا هست، همیشه مشکل فرآوری معادن هماتیت مطرح بوده است.
وی افزود: در حال حاضر معادنی در کشور وجود دارند که با روش‌های سنتی به اسم ثقلی که البته حجم فرآوری‌شده آن نیز کم و دیربازده است و سرعت عمل پایینی دارد، اقدام به فرآوری سنگ آهن می‌کنند. این در حالی است که در کنار این روش سنتی، فناوری جدیدی به اسم اسلون وجود دارد که چینی‌ها آن را ابداع کرده‌اند و البته این روش از سال 2015 در معادن استان هرمزگان نیز عملیاتی شده است و برخی از معادن این استان، دستگاه‌های مربوطه را خریداری کرده‌اند. باید توجه داشت هم حجمی که دستگاه اسلون اشغال می‌کند، از روش ثقلی کمتر است و هم کارایی آن بالاتر است.
جعفری طهرانی در ادامه به عیار پایین سنگ آهن در معادن هماتیت نیز اشاره کرد و گفت: معادن هماتیت عموما سنگ‌هایی با عیارهای در محدوده 50 درصد و حتی پایین‌تر دارند و عیار سنگ هیچ‌کدام از آنها از 55 درصد بالاتر نیست و ضریب افزایش عیار آنها نیز مثل سنگ‌آهن‌های مگنتیت بالا نیست. بنابراین عیار کنسانتره‌هایی که از این روش تولید می‌شود، حدود 62 الی 64 درصد است.
این کارشناس ارشد صنعت فولاد درباره پیشرفت فناوری اسلون در ایران در سال‌های اخیر نیز توضیح داد: معدن بزرگی در استان هرمزگان وجود داد که در نزدیک به دو سال پیش نسبت به خرید 7 دستگاه اسلون اقدام کرد و اکنون در مرحله نصب این ماشین‌آلات قرار دارد. البته همه‌گیری کرونا باعث تاخیر در برنامه‌های این معدن شده است، اما بعد از راه‌اندازی این دستگاه‌ها، ظرفیت تولید این معدن به حدود یک میلیون تن کنسانتره با عیار حداقل 64 درصد در سال خواهد رسید. البته معدن هماتیت دیگری نیز در کشورمان هست که پیش از این اولین دستگاه اسلون را خریداری کرده و اکنون هم دستگاه دومی را خریده است و هر دستگاه آن، ظرفیت تولید 10 تا 12 هزار تن کنسانتره در ماه را دارد.
جعفری طهرانی اضافه کرد: با احتساب دستگاه اضافه‌شده به معدن اول که دستگاه اسلون دوم را وارد کرده، اکنون ظرفیت تولید این معدن به 200 هزار تن کنسانتره در سال رسیده است. معدن دومی هم که 7 دستگاه اسلون را خریداری کرده است، توانایی تولید حدود یک میلیون تن کنسانتره در سال را خواهد داشت، چراکه هر دستگاه این معدن حدودا 10 تا 15 هزار تن کنسانتره در ماه تولید می‌کند.
وی درباره معادن دولتی سنگ آهن هماتیت کشور نیز اظهار داشت: علاوه بر این، معادن بزرگ دولتی نیز در زمینه سنگ آهن هماتیت وجود دارد. اما نکته اصلی اینجاست که برای هماتیت محسوب شدن سنگ موجود در یک معدن، باید FeO آن زیر یک درصد باشد، اما به طور مثال، میزان FeO موجود در سنگ‌های معدن جلال‌آباد که با فناوری بومی به تولید سنگ آهن با عیار 65 درصد به بالا دست یافته است، حدود 7 تا 8 درصد است و این معدن، مصداق واقعی معدن هماتیت نیست.
این کارشناس ارشد صنعت فولاد در ادامه بیان کرد: همچنین براساس اطلاعات موجود، معادن دولتی دیگری نیز با این مشخصات وجود ندارد؛ زیرا معدن چادرملو که در منطقه طبس واقع شده نیز اسما هماتیت است، ولی محدوده FeO آن مشابه معدن جلال‌آباد است و بنابراین اگر بخواهیم از مصادیق واقعی معادن هماتیت در کشور نام ببریم، باید از معادن موجود در استان هرمزگان یاد کنیم.
جعفری طهرانی در پایان با تاکید بر لزوم توسعه فناوری فرآوری سنگ آهن در معادن هماتیت برای تولید بیشتر فولاد در کشورمان تصریح کرد: به نظر می‌رسد هزینه خرید دستگاه اسلون توجیه اقتصادی داشته باشد و بنابراین ما باید شرایط لازم را برای معادن خصوصی در جهت استفاده از این فناوری جدید به وجود آوریم.
