اشکالات سامانه بهین‌یاب، عامل نخست گرانی ورق فولادی/ تعیین سهمیه ورق با فولاد مبارکه نیست

به گزارش فولادبان؛ حدود یک ماه و نیم پیش بود که معاون قضایی دادستان کل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ما از توافق میان دادستانی و فولاد مبارکه اصفهان درباره تامین انواع ورق‌های فولادی مورد نیاز صنایع پایین‌دستی زنجیره فولاد، تولیدکنندگان لوازم خانگی و سایر حوزه‌ها به صورت سهمیه‌ای خبر داد. براساس این توافق قرار بود که مشکل گرانی، کمبود و احتکار ورق در بازار فولاد کشور ظرف یک تا دو ماه حل شود، اما بررسی نرخ انواع ورق در سایت‌های اطلاع‌رسانی قیمت محصولات فولادی از فاصله ۱۰ تا ۱۲ هزار تومانی قیمت درب کارخانه انواع ورق‌های تولیدی فولاد مبارکه با بازار آزاد حکایت دارد.

همچنین آمارهای سایت بورس کالا نیز نشان می‌دهد نه تنها تولیدکنندگان ورق‌های فولادی همچنان نسبت به تعهدات خود برای عرضه کافی ورق در این بازار فیزیکی پایبند نیستند و هنوز هم ابهامات بسیاری درباره علت عدم تایید بخش زیادی از معاملات ورق در بورس کالا وجود دارد، بلکه قیمت انواع ورق در بازار آزاد نیز بین ۷ تا ۱۰ هزار تومان بالاتر از نرخ معامله‌شده این محصولات در بورس کالاست. همه این مسائل نشان می‌دهد که با وجود همه وعده‌ها، هنوز هم مشکل گرانی، احتکار و کمبود ورق حل نشده است و هر ماه رانتی چند هزار میلیارد تومانی به جیب واسطه‌های این نهاده مهم صنعت فولاد واریز می‌شود. به همین دلیل، فولادبان در تلاش است تا در گفت‌وگو با نمایندگان دستگاه‌های حاکمیتی و البته فعالان صنعت فولاد کشور و دیگر صنایع وابسته، مشکلات موجود در حوزه ورق‌های فولادی را ریشه‌یابی کند.

طهمورث جوانبخت، معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان در این‌باره با اشاره به تاکید دادستانی مبنی بر لزوم تامین ورق مورد نیاز تولیدکنندگان از سوی مجموعه متبوع خود به خبرنگار ما گفت: فولاد مبارکه اصفهان زمانی می‌تواند ورق مورد نیاز را تامین کند که عرضه مچینگ به تولیدکنندگان طبق نظر خود شرکت انجام شود.

وی افزود: اگر فروش سهمیه‌ای ورق به روال قبلی توزیع فولاد مبارکه یعنی فرآیند پیش از سال 97 برگردد یعنی ما بتوانیم ورق را در بورس کالا با کارشناسی خودمان به صورت مچینگ عرضه کنیم، می‌توانیم تمام شروط تعیین‌شده از سوی وزارت صمت و دادستانی را اجرایی کنیم. ما این موضوع را به صورت مکتوب به معاون دادستانی قوه قضاییه نیز اطلاع داده‌ایم و آقای عمرانی نیز گفته‌اند که اگر فولاد مبارکه بتواند این کار را انجام دهد، دادستانی از این اقدام حمایت می‌کند.

اختیار تعیین سهمیه دست فولاد مبارکه نیست

جوانبخت با تاکید بر این که هنوز اختیار کارشناسی سهمیه‌های ورق به خود فولاد مبارکه داده نشده است، تصریح کرد: با وجود توافق با دادستانی، هنوز هم ما نمی‌توانیم سهمیه‌های تولیدکنندگان برای دریافت ورق را با کارشناسی خودمان برآورد کنیم. نظر ما این است که بتوانیم حدود 25 درصد از ورق‌‌های گرم و حدود 10 درصد ورق‌های سرد تولیدی شرکت را به تالار اصلی بورس بیاوریم و مابقی را هم به صورت مچینگ عرضه کنیم، ولی هنوز این اختیار به فولاد مبارکه داده نشده است.

معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان به جلسه چند ماه پیش مسئولان وزارت صمت، معاون قضایی دادستانی کل کشور و مدیران فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد و ادامه داد: در آن جلسه قرار شد ستاد تنظیم بازار و وزارت صمت اختیار کارشناسی سهمیه ورق مورد نیاز تولیدکنندگان را به فولاد مبارکه اصفهان بدهند تا بتواند با استفاده از ساز و کار مچینگ ورق‎های خود را در بورس کالا توزیع کند؛ اما هنوز این توافق اجرایی نشده و همچنان سایت بهین‌یاب به عنوان مبنای تعیین سهمیه‌ها شناخته می‌شود.

وی در ادامه تاکید کرد که اگر تعیین سهمیه ورق به خود فولاد مبارکه واگذار شود، تفاوت قیمت ورق در بازار آزاد و بورس کالا به روال سال‌های گذشته به حدود ده درصد بازخواهد گشت و فاصله 60 تا 70 درصدی نرخ ورق در بورس و بازار آزاد از بین خواهد رفت. جوانبخت البته معقتد است که این موضوع زمانی اجرایی می‌شود که به‌جای این که ظرفیت تولید واحدهای گوناگون و میزان نیاز آنها به ورق در سامانه بهین‌یاب تعیین شود، مبنای این کار کارشناسی خود فولاد مبارکه باشد.

ضعف بهین‌یاب عامل گرانی ورق

معاون بازاریابی و فروش فولاد مبارکه اصفهان همچنین در پاسخ به این سوال که چطور ورق‌های تولیدی این شرکت با قیمت‌هایی گزاف در بازار آزاد فرخته می‌شود، عنوان کرد: فولاد مبارکه طبق تجربه 25 ساله خود، تولیدکنندگان واقعی را که به ورق نیاز دارند، شناسایی کرده است و می‌تواند با ساز و کار مچینگ سهمیه‌هایی مشخص را به این تولیدکنندگان اختصاص دهد، بنابراین ورق‌هایی که براساس سهمیه‌های تعیین‌شده از سوی خود فولاد مبارکه به تولیدکنندگان اختصاص داده شده است، راهی به بازار آزاد ندارند، اما برخی افراد که سهمیه‌هایشان در سایت بهین‌یاب مشخص شده، ورق‌های دریافتی خود را در بازار آزاد می‌فروشند.

جوانبخت همچنین درباره این اتهام که 600 واحد دریافت‌کننده ورق‌های سهمیه‌ای فولاد مبارکه اصفهان وجود خارجی ندارد، عنوان کرد: خریدارانی که در ساز و کار مچینگ از سوی فولاد مبارکه تعیین می‌شوند، همه تولیدکننده واقعی هستند و سهیمه‌های مشخصی دارند، اما سهمیه‌هایی که در بهین‌یاب تعیین شده است، براساس کارشناسی‌های واقعی نیست و بسیاری از خریداران ورق از بورس کالا به دلیل اشکالات موجود در این سامانه می‌توانند ورق‌های خریداری‌شده را با قیمت گزاف در بازار آزاد فروشند. یعنی ممکن است سهمیه یک شرکت در سایت بهین‌یاب هزار تن تعیین شده باشد، اما میزان مصرف آن فقط 100 تن باشد و همین اشکالات به راه یافتن ورق‌های فولاد مبارکه به بازار آزاد دامن می‌زند.

دولت از فرآیند تعیین قیمت و سهیمه خارج شود

این مسئول ارشد فولاد مبارکه اصفهان اشکالات سامانه بهین‌یاب را به عنوان علت نخست تفاوت فاحش قیمت ورق در بازار و بورس کالا معرفی کرد و گفت: تا پیش از راه‌اندازی این سامانه، مثلثی با اضلاع مشتریان، فولاد مبارکه و بورس کالا وجود داشت و ساز و کار عرضه و تقاضا در این مثلث قیمت ورق فولادی را تعیین می‌‌کرد، اما اکنون چون چند سالی است که ضلع دیگری به این مثلث اضافه شده که کارهای آن نیز بر مبنای کارشناسی انجام نمی‌شود، اختلاف قیمت ورق درب کارخانه و بازار آزاد به این ارقام بالا رسیده است.

وی همچنین با انتقاد از تعیین سقف قیمتی برای محصولات عرضه‌شده در بورس کالا اظهار داشت: دومین عامل گرانی این روزهای ورق نیز دستوری عمل کردن دستگاه‌های ذیربط و وزارت صمت درباره تعیین قیمت محصولات فولادی در بورس کالاست؛ این کار همواره نتیجه‌ای معکوس در بازار آزاد داشته و به دلیل انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز موجب رشد قیمت‌ها شده است. اکنون نیز به دلیل وجود انتظارات تورمی در سطح جامعه کالاهای مصرفی به کالاهای سرمایه‌ای تبدیل شده‌‎اند و این موضوع باعث شده است که با توجه به تعیین قیمت دستوری، التهاب در بازار فولاد بیشتر شود و شاهد فاصله زیادی میان قیمت محصولات فولادی بخصوص در حوزه انواع ورق در بورس کالا و بازار آزاد باشیم.

جوانبخت تنها راه‌حل این مساله را نیز خروج دولت از تعیین سهمیه و قیمت محصولات فولادی دانست و گفت: دولت باید از این مثلث خارج شود و بگذارد تلاقی عرضه و تقاضا قیمت محصولات فولادی را مشخص کند؛ اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است قیمت فولاد در بورس کالا در کوتاه‌مدت اندکی رشد کند، اما بعد از یکی دو ماه به مسیر تعادلی بازخواهد گشت. همچنین وقتی عرضه ورق به تولیدکنندگان با کارشناسی خود فولاد مبارکه و به صورت مچینگ باید، ما می‌توانیم محصول را به دست تولیدکنندگان واقعی برسانیم و به این صورت با حذف واسطه‌ها، قیمت ورق در بازار آزاد نیز به نرخ این محصول در بورس کالا نزدیک می‌شود.

این مسئول ارشد فولاد مبارکه اصفهان عرضه نشدن ورق در بورس کالا از سوی بیشتر تولیدکنندگان آن را به عنوان عامل سوم گرانی ورق در بازار آزاد معرفی کرد و ادامه داد: اکنون فقط برخی تولیدکنندگان ورق از جمله فولاد مبارکه محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند و بسیاری از دیگر تولیدکنندگان ورق این کار را انجام نمی‌دهند؛ چراکه وقتی قیمت پایه به صورت دستوری تعیین می‌شود و معاملات هم با همین قیمت دستوری ابطال می‌شود، این تولیدکنندگان دیگر تمایلی به عرضه در بورس ندارند، اما اگر این روند اصلاح شود، با عرضه تمام محصولات در بورس کالا از تفاوت فاحش میان نرخ‌های بورس و بازار آزاد کاسته می‌شود.

وی در پایان تصریح کرد: فولاد مبارکه اصفهان می‌تواند با تعیین سهمیه اعتباری ورق به تولیدکنندگان واقعی، دست دلالان را از این بازار کوتاه کند؛ چراکه اغلب واسطه‌ها ورق‌ها را از بورس کالا به صورت نقدی می‌خرند، اما اگر ورق فولاد مبارکه با کارشناسی خود این شرکت به صورت مچینگ در بورس کالا عرضه شود، نیاز تولیدکننده واقعی به مواد اولیه تامین خواهد شد و عطش و التهاب کنونی بازار نیز فروکش خواهد کرد و در نهایت قیمت ورق در بازار آزاد نیز به شکل محسوسی پایین می‌آید.