بازگشت عدالت به زنجیره فولاد با اجرای صحیح طرح پیشنهادی مجلس

به گزارش فولادبان؛ پس از کش و قوس‌های فراوان درباره شیوه تعیین قیمت محصولات فولادی و بعد از آن که نمایندگان مجلس هفته گذشته حمایت لازم را از طرح پیشنهادی وزارت صمت انجام ندادند و البته این طرح با اعتراضات برخی فعالان بازار فولاد و بازارهای وابسته بخصوص تولیدکنندگان محصولات میانی زنجیره فولاد مواجه شد، دیروز کمیسیون صنایع و معادن مجلس با ارائه گزارشی درباره وضعیت بازار فولاد کشور از طرح خود برای مدیریت این بازار رونمایی کرد. طرحی که البته با وجود آن که سمت و سویی مناسب برای تنظیم عادلانه بازار فولاد دارد، اما بازهم دارای ابهامات زیادی است که باید پیش از تبدیل شدن این طرح به قانون برطرف شود. فولادبان در گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان بازار فولاد در تلاش است تا نقاط ضف و قوت این طرح را ارزیابی کند و پیشنهادات فولادی‌ها را برای اصلاح طرح مجلس از آنها بگیرد.

سعید عسکرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران در این‌باره به فولادبان گفت: طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع و معادن به طور کامل مورد بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس قرار گرفته است و نظر تشکل‌های مختلف فولادی درباره آن اخذ شده و به همین دلیل، می‌توان گفت که پیشنهاد این کمیسیون از اعتبار کارشناسی کافی برخوردار است. اگر این طرح به درستی اجرا شود، می‌تواند به عنوان راه‌حلی برای بازگرداندن عدالت به زنجیره فولاد مورد استفاده قرار گیرد و وضعیت مصرف‌کنندگان نهایی زنجیره فولاد را بهبود بخشد.

وی افزود: وضعیت عرضه و تقاضای انتهای زنجیره فولاد در حالت تعادل قرار ندارد و مقدار عرضه بیش از تقاضاست؛ بنابراین، طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع مجلس می‌تواند باعث ایجاد ساز و کاری در بازار فولاد شود که قیمت محصولات فولادی روندی رو به کاهش داشته باشد.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران درباره نقش بازار آزاد، پس از اجرایی شدن طرح مجلس در حوزه فولاد گفت: براساس قواعد بورس کالا و قوانین جامعه، بورس در زمینه عمده‌فروشی محصولات فولادی فعالیت خواهد کرد و به طور طبیعی، طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع مجلس شامل حال بازار خرده‌فروشی این محصولات نمی‌شود؛ اما باید توجه داشت که اگر طرح مجلس به‌درستی اجرا شود، قیمت محصولات فولادی در بازارهای خُرد قاعدتا نباید با قیمت کلان تمام‌شده در بورس کالا تفاوت چندانی داشته باشد؛ چراکه وقتی میزان بالایی از محصولات فولادی در بورس عرضه شود، قیمت‌ها به صورت خودکار تعدیل می‌شوند و زمانی که قیمت‌ها در سطح کلان پایین بیاید، در بازار خرده‌فروشی فولاد هم قیمت‌ها متناسب با همین روند کاهش خواهد یافت.

عسکرزاده با اشاره به اینکه بنگاه‌های خرید و فروش آهن باید به فعالیت خود به صورت مستمر ادامه دهند، تصریح کرد: به دلیل دارا بودن ساز و کار خاص بورس کالا، ممکن است عرضه برخی محصولات در آن با مشکل مواجه باشند و می‌توان نتیجه گرفت که فعالیت بنگاه‌های فروش آهن یکی از الزامات بازار است و نمی‌توان آن‌ها را جدا از بازار فولاد دانست.

وی بر لزوم برداشته شدن سقف قیمتی محصولات فولادی تأکید کرد و گفت: نحوه عملکرد دولت در تعیین سقف رقابتی برای قیمت محصولات فولادی مشخص نیست، اما نکته قابل توجه این است که هرگونه محدودیت در قیمت‌گذاری، فضای مستقیم عرضه و تقاضا در بازار را به هم خواهد ریخت؛ زیرا پیش از مطرح شدن بحث‌های اخیر درباره تغییر نحوه قیمت‌گذاری محصولات فولادی، فرض بر این بود که فضای عرضه و تقاضا در محل تلاقی، قیمت محصولات فولادی را تعیین کند و عوارض واردات آن برداشته شود. در این میان، بدیهی است که در این شرایط، امکان آن وجود نخواهد داشت که محصولات میانی تا انتهایی زنجیره تحت قیمت جهانی قیمت‌گذاری شوند.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران همچنین با تاکید بر لزوم حذف وارداتی در زنجیره فولاد عنوان کرد: حذف عوارض وارداتی باعث می‌شود که قیمت محصولات فولادی داخل کشور روی نرخ 80 درصدی قیمت جهانی متوقف شوند، زیرا ما در بحث‌های بازگشت ارز، انتقال پول و حمل و نقل دریایی محصولات دارای مشکل هستیم که این دشواری‌ها باعث می‌شوند تا تولیدکنندگان هزینه‌های این مشکلات را بپردازند؛ اما وقتی این محصولات در داخل کشور تولید و همچنین هزینه‌هایی بر حسب ریال روی قیمت نهایی آن‌ها کشیده می‌شود، نباید اجازه دهیم که قیمت محصولات فولادی از بازارهای جهانی بیشتر شود.

عسکرزاده ادامه داد: این احتمال وجود دارد که کمیسیون صنایع و معادن مجلس به دلیل فشارهای دولت، بحث سقف قیمت در معاملات را پیش آورده باشد تا در شرایطی خاص از آن استفاده کند و بتواند وضعیت خاص بازار فولاد را مدیریت کند، اما باید توجه داشت که در هر شرایطی، ورود دولت در قیمت‌گذاری محصولات فولادی مورد استقبال تشکل‌های این زنجیره قرار نخواهد گرفت.

وی با اشاره به اشکالات موجود در سامانه‌های بهین‌یاب و تجارت گفت: هیچ سامانه‌ای نمی‌تواند به بهبود وضعیت تجارت یک کشور کمک کند و در عوض باید در نظر داشته باشیم که سامانه‌ها یک فرآیند را به صورت سیستمی اجرا می‌کنند و نباید از سامانه‌های داخل کشور انتظار حل مسئله را داشته باشیم، اما باید گفت وظیفه سامانه نظم بخشیدن به بازار است تا تصمیم‌های سلیقه‌ای در جمع‌آوری و انتشار اطلاعات دخیل نباشد.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران تصریح کرد: در شرایطی که عرضه به میزان کافی در کشور وجود داشته باشد، دیگر هیچ بازار آزاد و غیر آزادی شکل نخواهد گرفت و بعد از این شرایط، می‌توان ادعا کرد که بهترین وسیله برای نظارت بر بازار، سامانه‌های شکل گرفته در بازار است.

عسکرزاده در ادامه صحبت‌های خود درباره سامانه‌های بهین‌یاب و تجارت عنوان کرد: متولیان بازار فولاد از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت وظیفه دارند که این سامانه‌ها را در هر صورت از بازار به‌روزرسانی و مدیریت کنند تا با اطلاعات به‌روزشده بر وضعیت بازار نظارت کنند.

وی همچنین به نقش دستگاه‌های نظارتی در برخورد با متخلفان بازار فولاد کشور توضیح داد: وظیفه برخورد با متخلفان، در دستگاه قضایی تعریف شده است، اما نهادهایی مانند وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان نیز وظیفه نظارت بر بازار فولاد را دارند و وظیفه معاونت امور صنایع و معادن این وزارتخانه ایجاد شرایطی است که از بروز تخلف پیشگیری شود و علاج وقوع را قبل از واقعه مشخص کند، نه اینکه ابتدا اتفاقی بیفتد و بعد از آن، تمام دستگاه‌ها درگیر واقعه شوند و سعی در حل مشکل داشته باشند؛ بنابراین وزارت صمت باید ساختار بازار فولاد کشور را اصلاح کند.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران با تاکید بر عدم امکان عرضه سنگ آهن در بورس کالا عنوان کرد: موضوع سنگ آهن از ابتدای آغاز عرضه خود، بحثی جدا داشته و احتمالا پس از به نتیجه رسیدن طرح پیشنهادی مجلس نیز نحوه عرضه سنگ آهن در بازار فولاد کشور، به شیوه‌ای دیگر اتفاق خواهد افتاد؛ چراکه بورس کالا مبنایی برای عرضه مستقیم و شفاف محصولات است و از آنجا که سنگ آهن هنوز ماده معدنی محسوب می‌شود و به استانداردی از مشخصات مورد تأیید بورس کالا نرسیده است، عرضه این کالا در بورس شدنی نیست.

عسکرزاده با بیان این که تعیین قیمت پایه یارانه‌ای رای سنگ آهن مشکل اصلی پیش پای عرضه این نهاده در بورس کالاست، اظهار داشت: بالا بودن تنوع سنگ آهن باعث خواهد شد که همه طیف‌های این ماده معدنی قابلیت عرضه در بورس را نداشته باشند و به همین دلیل، باید برای آن سازوکار دیگری در نظر گرفت؛ اما عرضه کنسانتره در بورس کالا به عنوان ماده اولیه دیگر تولیدکنندگان فولاد هیچ مشکلی نخواهد داشت.

وی در پایان تصریح کرد: موضوع عدم امکان عرضه سنگ آهن در بورس کالا درست مانند عرضه نشدن برخی محصولات میانی زنجیره فولاد مانند ورق‌های رنگی فولاد مبارکه اصفهان است که به دلیل محدود بودن این محصول، ساز و کار بورس اجازه عرضه آن را نمی‌دهد و اگر به دنبال راهی برای عرضه فرآورده‌های سنگ آهن هستیم، باید ساختار بورس به طور کامل تغییر کند.