شیوهنامه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد که از عصر چهارشنبه با امضای محمد نهاوندیان ابلاغ شد، فعلا باعث شده است سهمهای فولادی قرمزپوش شوند و سنگآهنیها روی خوش صعود را به خود ببینند. اتفاقی که البته به نظر میرسد بیش از آن که ناشی از برآورد واقعی سهامداران از سود زیان سهمها باشد، ناشی از جو روانی ایجادشده در روزهای اخیر است.
به گزارش فولادبان؛ در حالی که بازار بیمار فولاد در انتظار یک مُسکن بود، محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیسجمهور، نسخه خود را برای آن تجویز کرد و آن را به وزارت صمت تحویل داد تا برای عملیاتی شدن شیوهنامه ابلاغیاش تمهیداتی بیندیشد؛ در این میان اما در شرایطی که قیمت سهمهای فولادی در هفته گذشته رو به صعود گذاشته بود، از زمان ابلاغ این شیوهنامه تا کنون بیشتر فولادیها ناچار به پوشیدن جامه سرخ در تالار شیشهای شدهاند.
از اعتراضات شدید تا حمایتهای نسبی
با مروری بر اخبار و مصاحبههای چند روز اخیر اعضای تشکلهای مختلف زنجیره فولاد، تقریبا میتوان گفت نخستین گروهی که صدای اعتراضشان به این شیوهنامه بلند شد، فولادیها بودند که از قضا صدای اعتراضشان از سایر بخشهای زنجیره فولاد نیز بلندتر بود. آنها از همان ساعات ابتدایی تجویز نسخه نهاوندیان برای بازار فولاد، آن را ضد صادراتی خواندند و تاکید داشتند که اجرای این مصوبه جلوی صادرات شمش و اسلب را میگیرد و برای گروههایی خاص رانت ایجاد میکند.
در سوی دیگر میدان اما نوردکاران فولادی قرار داشتند که با وجود استقبال نسبی از شیوهنامه دولت، بخصوص بخشهایی که در آن تاکید شده است ارزش افزوده صادرات باید به سمت محصولات نهایی منتقل شود، بازهم اشکالاتی را به همین شیوهنامه وارد کردند و رفتهرفته از لابهلای صحبتها و نامهنگاریهایشان مشخص شد، بعضی از آنها نگران گذراندن مرحله بورس کالا پیش از صادرات محصولاتشان هستند.
در این میان اما با وجود این که این شیوهنامه در مجموع تا حدودی به ضرر تولیدکنندگان فولاد است و البته اجرای آن نفعی نسبی را عاید نوردکاران خواهد کرد، به نظر میرسد این سنگآهنیها هستند که بیش از همه از اجرای شیوهنامه جدید دولت نفع خواهند برد؛ چون آنطور که اغلب کارشناسان بازار فولاد تحلیل کردهاند، اگر قرار بر عرضه محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد در بورس کالا باشد، بدون شک نرخ این محصولات رو به رشد میگذارد و در نتیجه فولادسازان ناچارند محصولات معدنی را گرانتر از شرایط کنونی از سنگآهنیها تهیه کنند.
البته حتی اگر این محصولات به بورس کالا نیز نیایند، اگر اجرای این شیوهنامه با تغییر ضرایب قیمتی محصولات صنایع بالادستی همراه شود، بازهم این حلقه تولیدکنندگان سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی خواهند بود که بیشترین سود را از اجرای شیوهنامه جدید دولت کسب میکنند و طبیعی است که مدیران این شرکتها در روزهای اخیر به طور نسبی از این شیوهنامه حمایت کردهاند.
ریزش فولادیها در مقابل رویش سنگیآهنیها
روند معاملات بازار سرمایه در چند روزی که از ابلاغ شیوهنامه تازه دولت گذشته است نیز نشان میدهد که سهام اغلب شرکتهای فولادی در این روزها متاثر از تصمیمات جدید دستگاه اجرایی البته جو روانی ایجادشده ناشی از این موضوع ضربه مهلکی خوردهاند؛ چراکه در دو روز معاملاتی اخیر سهام فولادیها اغلب با افت قیمت زیادی همراه بودهاند و سرمایهگذاران حقیقی تمایل زیادی به خرید آنها نشان ندادهاند.
اما در طرف دیگر ماجرا، سهام شرکتهای معدنی حوزه فولاد در روزهای گذشته روی خوش صعود را به خود دیدهاند. همچنین باید توجه داشت که سهام شرکتهای خصوصی حوزه نورد که مدیران آنها غالبا به شیوهنامه تازه دولت روی خوش نشان دادهاند، در بازار سرمایه معامله نمیشود و به همین دلیل، سقوط و صعود این بازار در نوع واکنش این گروه به شیوهنامه جدید دولت تاثیر چندانی ندارد.
در این میان، سقوط حدودا 9.5 درصدی سهام «فولاد کاوه جنوب کیش» در مجموع معاملات دو روز گذشته به همراه ریزش بیش از 8 درصدی سهام «فولاد خوزستان» و افت بیش از 5.5 درصدی سهام «فولاد مبارکه اصفهان» در دو روز اخیر، به همراه صعود نزدیک 10 درصدی سهام «معدنی و صنعتی چادرملو» و رشد بیش از 8 درصدی سهام «معدنی و صنعتی گلگهر» در همین دو روز مؤید آن است که تا اینجای کار، سهمهای فولادی بیشترین ضرر را از ابلاغ شیوهنامه جدید دولت دیدهاند و معدنیها نیز بیشترین سود را بردهاند.
تزریق جو روانی سقوط
اما نکته مهمی که در این میان نباید آن را فراموش کرد، این است که بخش زیادی از شرکتهای فولادی از جمله فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان، خودشان سهامدار معدن هستند و در عمل به نظر نمیرسد که افت قیمت سهمهای این شرکتها بتواند تاثیر زیادی در سودآوریشان داشته باشد؛ چراکه هرچقدر نمادهای اصلی این شرکتها افت کنند، شرکتهای معدنی وابسته به آنها چه در بازار سرمایه باشند و چه نباشند، در مجموع به اندازهای سود خواهند کرد که این دو شرکت و سایر مجموعههای فولادی سهامدار معادن سنگ آهن خسارت زیادی از شیوهنامه تازه دولت نبینند.
از همین روست که برخی تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند که ریزش سهمهای فولادی در معاملات روزهای اخیر، بیش از آن که ناشی از حساب و کتاب واقعی سودآوری شرکتها باشد، ناشی از جو روانی تزریقشدهای است که میخواهد با دامن زدن به احتمال سقوط بازار سرمایه بر اثر اجرای شیوهنامه جدید دولت، هر طور شده مانع اجرای آن شود.
در این میان اما برخی کارشناسان نیز معتقدند که مهمترین عامل اثرگذار بر قیمت محصولات فولادی در بازار داخلی کشور، تنشهای ارزی است و اجرایی شدن یا نشدن این شیوهنامهها در نهایت تاثیر زیادی بر گرانی یا ارزانی فولاد نمیگذارد.
مهدی قلیپور، کارشناس بازار سرمایه ضمن دست گذاشتن روی همین نکته به فولادبان گفت: «حقیقت ماجرا این است که بازیگر اصلی قیمت محصولات فولادی در داخل کشور، نوسانات ارزی است و اگر دولت در قیمتگذاریها دخالت کند، فرقی ندارد که مبنای قیمتگذاری فوب خلیج فارس باشد یا CIS و تحت هر شرایطی نرخ فولاد در بازار داخلی با بالا و پایین شدن دلار تغییر خواهد کرد.»
وی البته ابلاغ شیوهنامه جدید دولت را در مجموع به ضرر صنعت فولاد کشور و سهامداران فولادی دانست و تاکید کرد: «اجرای این شیوهنامه نه فقط به زیان سهامداران تمام میشود، بلکه طرحهای توسعهای صنعت فولاد را نیز دچار مشکل خواهد کرد و موجب تشدید رانت میشود.»
بار شیوهنامه نهاوندیان بر دوش بازار سرمایه
مهدی سوری، تحلیلگر بازار بورس نیز در گفتوگو با فولادبان ضمن انتقاد از ابلاغ مصوبه جدید دولت برای ساماندهی زنجیره فولاد تصریح کرد: «ظاهرا دولت هنوز از قیمتگذاری محصولات فولادی در بورس کالا در چند سال اخیر عبرت نگرفته است و همچنان دستوراتی صادر میکند که کاملا غیرمنطقی و کارشناسینشده به نظر میرسد. به نظر میرسد دولت با این کار به نوعی به دنبال تأمین سرمایه خود است و بار این اشتباه دستگاه اجرایی را هم بازار سرمایه به دوش میکشد.»
وی البته با تاکید بر این شیوهنامه جدید دولت بیش از همه موجب سود شرکتهای معدنی حوزه فولاد خواهد شد، ادامه داد: «مصوبه جدید دولت بیشترین نفع را نصیب شرکتهای استفادهکننده از کنسانتره خواهد کرد و بعد از آن هم موجب سودآوری مناسب شرکتهای فعال در زمینه استخراج سنگ آهن خواهد شد. در مجموع هم نکته مناسب این شیوهنامه هم این است که ورود تمام محصولات زنجیره فولاد به بورس کالا، میتواند در بلندمدت موجب تحول صنعت فلزات و کانههای فلزی به عنوان صنایع مهم بازار سرمایه شود.»
در این میان، نکته دیگری که نباید از آن غافل شد، این است که با وجود ابلاغ شیوهنامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد از سوی دولت، طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع و معادن برای مدیریت بازار فولاد نیز هنوز در دستور کار کمیسیون صنایع و معادن قرار دارد. اتفاقی که نشان میدهد آش شلهقلمکار بازار فولاد مملکت فقط یک آشپز ندارد و هر کسی میخواهد زودتر از دیگری نسخهای را برای درمان تب گرانیهای اخیر در این بازار بپیچد.
همچنین با وجود این که طرح مجلس امروز در صحن علنی بررسی نشد، از همین حالا زمزمههای احتمال تداوم و حتی تشدید سقوط سهمهای فولادی در بازار سرمایه در صورت تصویب کلیات طرح پیشنهادی کمیسیون صنایع در جلسه روز چهارشنبه صحن علنی به گوش میرسد. اتفاقی که بازهم گمانهزنیها برای تزریق جو روانی در جهت ریزش این سهمها را تقویت میکند.
گرچه که با تمام تفاسیر هم نسبت به طرح مجلس و هم نسبت به شیوهنامه دولت ایراداتی وارد است و به نظر میرسد اجرای شتابزده هر دوی آنها تاثیرات منفی گوناگونی را بر صنعت فولاد و بازار سرمایه وارد خواهد کرد. در پایان پیشنهاد میشود با دنبال کردن برچسب شیوهنامه نهاوندیان ابهامات مختلف وارده به این شیوهنامه را که فولادبان در روزهای اخیر در گفتوگو با فعالان صنعت فولاد بررسی کرده است، با عینک خود خود بررسی کنید.