اهمیت و ضرورت تولید فولاد سبز در جهان/ تولید فولاد سبز در ایران به کجا رسید؟

فولاد سبز چیست؟

به گزارش خبرنگار فولادبان، از دهه ۱۸۵۰ که ساخت فولاد به ‌عنوان روشی برای تولید انبوه آلیاژ آهن توسط مخترع انگلیسی Henry Bessemer ابداع شد، تا به ‌حال به ‌طور گسترده‌ای رو به رشد بوده است. به‌ طوری ‌که امروز با درآمد بسیار بالا و اشتغال ‌زایی برای میلیون‌ها نفر، به‌عنوان صنعتی تأثیرگذار، در دنیا مطرح است. از طرفی حدود ۷۵ درصد از فولاد جهان، هنوز به ‌طور انبوه در کوره بلندهایی با سوخت زغال‌ سنگ تولید می‌گردد که حجم زیادی CO۲ به اتمسفر تزریق می‌کنند. همچنین مقادیر زیادی انرژی به ‌منظور رساندن حرارت کوره‌ها به بالای ۱۰۰۰ موردنیاز هست. از گذشته تا کنون جهت تولید فولاد از زغال سنگ استفاده شده است که با بیان کردن طرح فولاد سبز، فعالان صنعت فولاد سعی بر آن دارند که با جایگزین کردن کک در کوره های بلند، گاز در کوره قوس الکتریکی و جریان برق در کوره القایی از تولید دی اکسید جلوگیری به عمل آید. به عبارتی می توان گفت تولید فولاد با روشی که کربن کمتری تولید گردد (تولید فولاد بدون انتشار کربن در جو) که امروزه روشی که برای تولید فولاد در حال اجرا است، روش تولید فولاد به کمک گاز هیدروژن است. در این روش به جای استفاده از سوخت های فسیلی از هیدروژن جهت تولید حرارت کمک گرفته می شود.

اهمیت استفاده از فولاد سبز

دلیل مطرح نمودن طرح فولاد سبز در جهان، نگرانی های ناشی از آسیب های زیست محیطی و هم چنین افزایش هزینه های زنجیره ی تامین بوده است که امروزه تولیدکنندگان بزرگ در سطح جهان در تلاش می باشند که فعالیت خود را بر اساس فولا سبز انجام دهند. در مورد هزینه‌های تولید فولاد سبز، می‌توان گفت که تولید هیدروژن پاک در مقیاس صنعتی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری در بخش تولید انرژی‌های تجدید پذیر خواهد داشت که یک کلید اساسی در راستای تحقق هدف دستیابی به صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ در اروپا هست.
همچنین چین، امریکا، ژاپن، سوئد و آلمان از جمله کشورهایی می باشند که دسترسی بالایی به تکنولوژی های روز دنیا را داشته و جزء اولین کشورهایی بوده اند که به طرح فولاد سبز پیوسته اند.
چین بزرگترین و اولین تولیدکننده فولاد در جهان، اعلام کرده است تا سال 2030 بیش از 90 درصد فولاد خود را سبز و تا سال 2060 تمامی صنایع خود را سبز خواهد کرد. با ورود چین به فولاد سبز می توان به کاهش چشمگیر کربن در سطح کره ی زمین امیدوار بود.

فرآیند تولید فولاد سبز در ایران

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) پروژه «امکان‌سنجی تولید فولاد سبز» در کشور را با در نظر گرفتن پارامترهای فنی و اقتصادی در دستور کار قرار داده است. این مهم با همکاری ایمیدرو و شرکت‌های بزرگ زنجیره فولاد، اجرایی می‌شود. همکاری در زمینه پروژه امکان‌ سنجی تولید فولاد سبز در قالب یک تفاهم‌ نامه بین ایمیدرو، شرکت‌های ملی فولاد ایران، بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک)، ایراسکو، فولاد مبارکه و فولاد خوزستان، معدنی و صنعتی چادرملو، معدنی و صنعتی گل‌گهر و سنگ آهن‌گهر زمین تهیه شده است که نقش هر یک از شرکت‌های یاد شده را در این پروژه کلان ملی مشخص می‌ کند.
در ادامه سبحانی، رئیس انجمن فولاد ایران گفته است: اگر به هدف تولید فولاد سبز نگاه کنیم درمجموع به‌ جای استفاده هر نوع مواد کربنی می ‌بایست هیدروژن جایگزین شود که شرکت‌های مختلف در ایران به‌ طور مستقل مطالعاتی را در این زمینه آغاز کرده‌اند و چند شرکت فولادی بزرگ مانند مبارکه و هرمزگان نیز در این مسیر گام‌هایی را برداشته‌ اند. لذا قابل ‌ذکراست که شرکت فولاد مبارکه اصفهان به‌ عنوان بزرگ‌ ترین واحد فولادی کشور، با توجه به اهمیت بسیار زیاد مقوله فنّاوری در توسعه صنعتی، همواره به ‌کارگیری فناوری‌های روز را یکی از اولویت‌های سیاست ‌گذاری‌های خود قرار داده و در سال‌های اخیر برنامه ‌ریزی‌های گسترده‌ای را در راستای مدیریت این عرصه دنبال کرده است.
لذا پیش بینی شده است که کشور ایران به دلیل عدم دسترسی به بروز ترین دستگاه ها تا سال 2060 به تکنولوژی تولید فولاد سبز به طور کامل دست پیدا کند.

زیرساخت های تولید فولاد سبز در کشور مهیا نیست!

به نظر کارشناسان فولاد تاکنون هیچ اقدام اساسی برای تولید فولاد سبز در کشور صورت نگرفته است و برای پیش رفتن به این سمت و سو نیازمند یک نگاه ملی هستیم. مجید رضاپور یکی از کارشناسان فولاد در پاسخ به این پرسش که در داخل کشور چه اقداماتی در راستای فولاد سبز انجام شده است، عنوان کرد: تقریبا ما در داخل کشور در راستای تولید فولاد سبز هیچ کاری انجام نداده‌ایم. البته برخی فولادسازی‌ها نیروگاه خورشیدی احداث کرده‌اند یا برخی فولادسازان دیگر نیز در حال احداث هستند که این امر چندان در زمینه تولید فولاد سبز مثمرثمر نخواهد بود. به ازای هر تن فولاد به ۱.۷ کیلووات مصرف انرژی داریم، این انرژی در نیروگاه‌های حرارتی که عمده ماده تولید آن براساس نفت و گاز است یا مازوت یا گاز طبیعی می‌سوزانند که هر دو تولید کربن می‌کند، سبب ایجاد آلودگی می‌شود. در نیروگا‌ه‌های خورشیدی این موضوع مطرح می‌شود که کربن تولید نمی‌‌شود. البته در روند مصرف انرژی در کارخانه‌های فولاد، این مطلب صحیح است، اما اگر در چرخه تولید فولاد بخواهیم از هیدروژن استفاده کنیم، کار خاصی در کشور انجام نشده است.

ریشه مشکلات تولید فولاد سبز در ایران

مهران خرمی‌‌‌ نیا معاون فناوری شرکت فولاد خوزستان با بیان اینکه ابرچالش و بزرگ‌ترین چالش ما در کشور در زمینه تولید فولاد سبز هزینه‌‌‌های سرمایه‌گذاری در این زمینه است، گفت: فناوری‌‌‌های فولادسازی در کشور مستقر است و امکان تغییر آن وجود ندارد؛ بنابراین باید بر همین فناوری تمرکز کنیم و فرآیند تولید را بهینه کنیم. از طرفی چالش دیگر ما در زمینه تولید فولاد سبز، به چالش مصرف برق و انرژی‌‌‌های تجدید پذیر برمی‌‌‌گردد. موضوع دیگر جذب و ذخیره ‌‌‌سازی کربن است که باید مورد توجه قرار گیرد.
همچنین به گفته محمد کمال زاده، مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی ایران، موضوع اصلی در تولید فولاد سبز در دنیا، موافقت کشورهای بزرگ جهان برای رسیدن به این هدف است که 57 درصد از فولاد دنیا توسط کشور چین تولید می‌ شود که 90 درصد از آن توسط کوره‌ی بلند است به این معنی که تقریبا هزار و صد میلیون تن فولاد جهان از طریق روش کوره بلند تولید می‌شود و اگر بخواهیم این میزان تولید را به سمت فولاد سبز ببریم، چیزی حدود 5 هزار میلیار دلار برای آن به سرمایه نیاز است.