مرکز پژوهشهای مجلس، ضمن بررسی روند شاخص کل بورس در سالهای اخیر، اثر رشد نرخ ارز بر شاخص کل بازار سهام را بسیار بیشتر از رشد تورم ماهیانه بر شاخص کل میداند.
به گزارش فولادبان، اخیراً مرکز پژوهشهای مجلس گزارشی را منتشر کرده که در آن به تبیین شاخصهای بازار سهام؛ کارکردها و دلالتهای سیاستی آن پرداخته است.
در قسمتی از این گزارش مرکز پژوهشهای مجلس با ارائه نموداری به بررسی رابطه میان رابطه تورمهای ماهیانه و شاخص کل بازار سهام میپردازد. همانطور که در نمودار زیر مشخص است، تورم هایی که به واسطه جهش نرخ ارز در اقتصاد ایران رخ داده است، تقریبا با فاصله کمی اثر خود را روی شاخص کل سهام منعکس کرده و توانسته بازار سهام را صعودی کند اما در مقابل اتخاذ سیاستهایی که سبب صعودی شدن تورم ماهیانه شدن است، نتوانسته بلافاصله اثر صعودی بر شاخص کل بازار سهام داشته باشد.
در این میان، در خرداد ماه 1401 نرخ تورم ماهانه طبق گزارش مرکز آمار ایران به 12.2 درصد رسید که رقم بیسابقهای در تورمهای ماهانه تاریخ اقتصاد ایران به شمار میرود. تورمی که مشخصا به واسطه حذف ارز ترجیحی (4200 تومانی) ابتدا بر سبد مصرفی خانوار تحمیل شد و در ادامه مسبب تغییر و تحولات کلانی در اقتصاد ایران شد.
همانطور که در تصویر بالا مشخص است، تورم 12 درصدی و بیسابقهای که به واسطه اتخاذ این سیاست به وقوع پیوست، بر خلاف تصور عمومی که شاید انتظار رشد بازار سهام به واسطه این تورم را داشته است، تاثیر چندانی بر شاخص کل بورس نداشته و اتفاقا فضای رکودی بازار را تشدید کرده است.
حذف ارز ترجیحی با فاصله بر شاخص سهام اثر گذاشت
همانطور که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس اشاره شده است، اگر نگوییم مهمترین پیشران رشد بازار سهام، جهشهای نرخ ارز است اما به طور حتم می توان رشد نرخ ارز را یکی از موثر ترین عوامل رشد شاخص کل دانست. مشخص است که با توجه به سهم بالای صنایع فولاد، پتروشیمی و معادن در بازار سهام، وضعیت نرخ ارز در کشور و همچنین نرخ تسعیر ارز در صنایع صادراتی، مستقیما روند بازار سهام را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نکتهای که به نظر میرسد در گزارش مرکز پژوهشها به آن اشاره نشده است، تاثیر حذف ارز 4200 و سیاستهای از این قبیل بر روند بلند مدت شاخص کل بازار سهام است، چرا که مشخصا اتخاذ چنین سیاستهایی با یک گپ زمانی تاثیر خود را بر نرخ ارز گذاشته و افزایش نرخ ارز نیز بلافاصله تاثیر خود را حداقل بر سودسازی شرکت های صادراتی منعکس میکند.
بنابراین میتوان این طور ادعا کرد که اگر امروز شاهد رکورد شکنی شاخص کل بازار سهام هستیم به صورتی که شاخص کل توانسته سقف قبلی را که سال 99 ثبت کرده بود پس بگیرد، ریشه در همان تورم تحمیل شده از سوی حذف ارز 4200 تومانی دارد که اثرات آن امروز بر اقتصاد ایران کاملا مشهود است. همچنین گفتنی است همانطور که بانک مرکزی متهم ردیف اول تورم سال 1401 را حذف ارز 4200 تومانی عنوان کرده بود و بازار سهام نیز به واسطه همان تورم، هم اکنون در راه ثبت قلههای جدید است.