شکست دولت در کنترل صادرات سنگ‌آهن کشور

سعید عسگرزاده در گفتگو با فولادبان در ارتباط با فرصت‌های صادرات سنگ‌آهن کشور گفت: مقصد اصلی سنگ‌آهن کشور بسته به نوع آن به دو بخش عمده تقسیم می‌شود؛ بخش اول، سنگ‌آهن‌هایی است که در زنجیره تولید آهن و فولاد قرار می‌گیرند که عموماً، مقصد نهایی آن‌ها کشور چین است و بر اساس ارزیابی انجام شده، در طول سنوات گذشته مقصد نهایی حدود 98 درصد سنگ‌آهن ما چین بوده است.

وی اضافه کرد: مقصدهای دیگر سنگ‌آهن به‌جز چین، کشورهای واسطه بوده‌اند که درنهایت، سنگ‌آهن ما را به چین رسانده‌اند؛ بنابراین، بزرگ‌ترین طرف تجاری ما برای سنگ‌آهن، چین است. از سوی دیگر، حجم سنگ‌آهن صادراتی کشور در طول سالیان مختلف بسیار متغیر بوده است و از 6 سال پیش که حدود 20 میلیون تن صادرات داشتیم تاکنون که به کف خود رسیده است.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن کشور تصریح کرد: در طول سالیان گذشته، سنگ‌آهن ایران حدود 1.7 درصد نیاز چین را تأمین می‌کرد بنابراین به نظر می‌رسد که ما تأثیر چندانی در بازار جهانی سنگ‌آهن نداریم.

عسگرزاده با اشاره به اینکه بحث صادرات در زمینه هماتیت‌ها متفاوت است، گفت: ما حدود یک میلیون تن مصرف هماتیت در کارخانه‌های سیمان داخل کشور داریم و تقریباً معادل همین میزان در سال‌های مختلف کشور عراق متقاضی هماتیت سیمانی ما بوده است که در سال‌های گذشته این جریان ادامه داشته است.

وی درباره صادرات سنگ‌آهن کشور ادامه داد: در مواقعی که قیمت فوب سنگ‌آهن بالای 120 دلار بوده است که شامل دوران قبل از پساکرونا می‌شود و حمل سنگ‌آهن از بنادر جنوبی کشور به بنادر شمالی چین حدود 55 تا 60 دلار می‌شد، شرایط بهتر بود، اما در شرایط کلی برخی از هماتیت‌های ما هم قابلیت صادرات پیدا می‌کردند چراکه شرایط فرآوری آن‌ها در چین مهیا بود، اما در غیر این صورت هماتیت‌های ما قابلیت استفاده ندارند.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن کشور تأکید کرد: هماتیت‌های کشور ما دو مشکل عمده دارند؛ یکی از ایرادات آن‌ها این است که حجم قابل توجهی از هماتیت کشور، عیار پایین محسوب می‌شوند و استفاده آن‌ها در فرآیند فولادسازی صرفه اقتصادی ندارد. مشکل دوم این است که هماتیت‌ها عمدتاً نرمه یا خاک هستند و برای ورود مستقیم به کوره‌های بلند، استحکام کافی ندارند.

عسگرزاده با اشاره به اینکه دولت در جلوگیری از صادرات سنگ‌آهن موفق عمل نکرده است، گفت: علی‌رغم اینکه دولت با روش‌های مختلف شرایط را برای صادرات سنگ‌آهن سخت کرد، هیچ یک از اهداف مورد نظر خود از جمله بهبود وضعیت قیمت داخلی و رسیدن محصول با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده را نتوانست تعقیب کند.

وی اضافه کرد: از طرفی، این سیاست‌ها منجر به مازاد عرضه در داخل کشور می‌شود و این مازاد عرضه داخلی باعث افت شدید قیمت، عدم توسعه بخش معدن و تعطیلی معادن کوچک‌مقیاس می‌شود و به این ترتیب، درآمدهای دولت هم کاهش خواهد یافت.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن کشور درباره فرصت‌های صادراتی کشور با توجه به کاهش جهانی قیمت سنگ‌آهن، تصریح کرد: در مقاطعی که وضعیت قیمتی در جهان، مناسب است به جای جلوگیری از صادرات مواد معدنی، باید از فرصت‌ها استفاده کنیم و آنچه در زنجیره مازاد داریم مانند کنسانتره و گندله، صادر کنیم تا متضرر نشویم.

عسگرزاده افزود: ما شرایط مطلوبی برای صادرات نداریم و دلیل عمده آن این است که در دوران پساکرونا یک اختلاف جدی در قیمت حمل در دنیا اتفاق افتاد و مناطق پرریسکی مانند خلیج فارس هم هزینه‌های حمل به شدت دچار افزایش شدند. در دوران قبل از همه‌گیری کرونا در جهان، هزینه بارگیری حدود 25 تا 28 دلار بود، اما بعد از آن به حدود 55 تا 60 دلار رسیده است و با تفاضل این عدد با عدد سی‌اف‌آر، متوجه می‌شویم که قیمت‌ها برای صادرات قابل توجه نخواهند بود.

وی در پایان گفت: به نظر می‌رسد، شاهد رکود و یا جهش خاصی در کوتاه‌مدت در حوزه سنگ‌آهن تا فولاد نخواهیم بود و شاهد تلورانس‌های پایینی در این صنعت هستیم.