تعطیلی 65 درصد معادن سنگ آهن با تداوم پایین بودن نرخ مواد معدنی/ صادرات سنگ آهن برای تامین تجهیزات معادن ضروری است

به گزارش فولادبان؛ بیش از دو ماه از ابلاغ شیوه‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد مصوب ستاد هماهنگی اقتصادی دولت می‌گذرد و با وجود این که در این شیوه‌نامه تاکید شده بود دولت باید برای عرضه محصولات بالادستی زنجیره فولاد در بورس کالا مقدمات لازم را ظرف یک ماه فراهم کند، اما هنوز شاهد آن هستیم که عرضه این محصولات به ندرت در بورس انجام می‌شود و معدود عرضه‌های انجام‌شده مربوط به مواد اولیه زنجیره فولاد نیز عمدتا با عدم استقبال فولادی‌ها مواجه شده است.

در این شرایط اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد بر لزوم عرضه محصولات بالادستی این زنجیره در بورس کالا تاکید کرده و البته فولادسازان در نامه‌ای که اخیرا برای رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس ارسال کرده‌اند، این مساله را فاقد توجه دانسته‌اند. در این میان اما مساله تغییر ضرایب قیمتی محصولات بالادستی زنجیره فولاد و همچنین صادرات این محصولات در یک سال گذشته نیز همواره مورد بحث و اختلاف در میان فولادسازان و معدنی‌ها قرار داشته است.

سعید عسگرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران در همین راستا در گفت‌وگو با فولادبان ضمن تاکید بر لزوم افزایش قیمت سنگ آهن در بازار داخلی اظهار داشت: اگر قیمت سنگ آهن بالا نرود، ایران باید قید تامین سنگ آهن از داخل کشور را بزند، زیرا در این شرایط، فقط معادنی می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند که وسعت بالایی دارند، سرمایه‌گذاری‌های کلان روی آنها انجام شده و تجهیز آنها هم مربوط به پیش از انقلاب بوده است؛ این معادن نیز کمتر از 35 درصد کل معادن سنگ آهن کشور را تشکیل می‌دهند و با این قیمت‌های سنگ آهن ما در آستانه تعطیلی 65 درصد معادن این حوزه قرار داریم.

وی افزود: اگر قرار باشد ما زنجیره فولاد را به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران بدانیم و بگوییم در سال‌های پس از انقلاب، کشور ما در هیچ بخشی به اندازه صنعت فولاد پیشرفت نداشته است، قاعدتا این توسعه باید به معنای واقعی یعنی توسعه  پایدار باشد؛ پایداری توسعه زنجیره فولاد نیز به تداوم تولید در همه حلقه‌های زنجیره از جمله معادن وابسته است.

عسگرزاده با تاکید بر این که نمی‌توان به هر قیمت تولید کرد، گفت: سال‌ها قبل می‌گفتیم که میزان ذخایر سنگ آهن موجود در کشور سه میلیارد تن است، اما در حال حاضر این رقم به حدود 5/2 میلیارد تن کاهش یافته، یعنی فقط در حال مصرف منابع بدون برنامه‌ای برای تولید پایدار هستیم و این بزرگترین خطری است که زنجیره فوولاد را تهدید می‌کند؛ ضمن این که در معادن کوچک سنگ آهن به اصطلاح معدنکاران «لقمه‌خواری»  صورت می‌گیرد، یعنی مناطق پرعیار را شناسایی و از همان‌ها برداشت می‌کنند که این کار به آینده معادن سنگ آهن بسیار ضربه می‌زند.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران در ادامه تصریح کرد: در صنعت معدن المانی به نام «عیار حدی» وجود دارد که بر اساس آن استخراج انجام می‌شود، یعنی اگر شما قیمت سنگ آهن را پایین  بیاورید، معدنکار مجبور است عیار حدی را بالا ببرد، یعنی فقط به سراغ سنگ‌هایی برود که عیار بالاتری داشته باشند و به این صورت ممکن است تا یک چهارم ذخایر سنگ آهن یک معدن برداشت نشود که این مساله آسیب شدیدی به ذخایر معدنی کشور وارد خواهد کرد.

وی در ادامه بیان کرد: در این مدل از استخراج، نمی‌توانیم بگوییم که این منابع معدنی حفظ شده‌اند تا بعدها با پیشرفت تکنولوژی استحصال شوند، زیرا با برداشت ناقص از معادن، عملا این منابع را به طور کامل از بین می‌بریم؛ اکنون بزرگترین لطمه‌ای که به بخش معدن می‌خورد، این است که قیمت‌ها به حدی پایین است که در بسیاری از مناطق پهنه‌های معدنی مختلف، صرفه اقتصادی برای استخراج وجود ندارد.

عسگرزاده با اشاره به ابلاغ شیوه‌نامه فولادی اخیر دولت عنوان کرد: براساس شیوه‌نامه جدید دولت، صادرات تا مرحله شمش امکان‌پذیر نیست و صنایع بالادستی فقط به میزان ده درصد می‌توانند صادرات داشته باشند که این ده درصد هم جوابگوی برخی هزینه‌های داخلی معادن خواهد بود؛ اما پیش از این، سنگ‌آهنی‌ها هم می‌توانستند به‌راحتی محصولات خود را صادر کنند.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران ادامه داد: در سال‌های گذشته صادرات محصولات بالادستی زنجیره فولاد برای کشور ارزآوری داشت و ما به ازای صادرات محصولاتمان می‌توانستیم ماشین‌آلات و تجهیزات و قطعات یدکی وارد کنیم، ولی در حال حاضر این‌طور نیست و چون درآمد ارزی نداریم، مجبوریم قطعات یدکی را با قیمت‌هایی گزاف‌تر از واسطه‌ها تهیه کنیم و ناچار به پرداخت هزینه‌های گمرکی بیشتری برای این قطعات نیز هستیم.

وی با انتقاد از هزینه‌های تحمیلی وارده بر بهره‌برداران معادن سنگ آهن در سال‌های اخیر اظهار داشت: اگر پیش از این یک دستگاه مورد نیاز پیمانکاران معادن حدود 300 میلیون تومان قیمت داشت، اکنون معدنکار برای همان دستگاه باید بیش از 3 میلیارد تومان پرداخت کند،  طبیعتا با ادامه این شرایط، پیمانکاران تمایلی به ادامه فعالیت در معادن سنگ آهن ندارند.

عسگرزاده در پایان تصریح کرد: ما باید به تمام موضوعات زنجیره فولاد، همزمان با یکدیگر توجه داشته باشیم، نه این که از رشد قیمت شمش فولادمان در ما‌های اخیر ابراز خوشحالی کنیم؛ در واقع، باید بررسی کرد هزینه‌های جانبی که به این شکل بر کشور تحمیل می‌شود، چقدر از میزان درآمدها بالاتر است و درآمدهای ما از صادرات فولاد چگونه می‌توانند هزینه‌های سربار و عملیات معدنی را پوشش دهند، از این لحاظ، صادرات محصولات بالادستی زنجیره فولاد برای جبران برخی از این هزینه‌ها، امری نامطلوب تلقی نمی‌شود.