بازگشت به ریزش بایدنی یا آغاز رشد اماراتی؟

به گزارش فولادبان؛ همه منتظرند. فروشندگان به امید این دست نگه داشته‌اند که نرخ‌ها بالا بکشد و خریداران به این امید نشسته‌اند که آسانسور دلار از طبقه 25 هزار تومان پایین‌تر بیاید و بتوانند دست خود را به آن برسانند. با این وجود، بازار ارز دل به سناریوهای متفاوتی برای روزهای آینده بسته است و انتظار می‌رود که در روزهای آتی شاهد تحولات مهمی در این بازار باشیم.؛ سناریوهای متفاوتی که می‌تواند از اتفاقات گوناگونی از جمله چگونگی بررسی لایحه بودجه سال آینده در مجلس، کاهش یا افزایش احتمال مذاکره با کلیددار بعدی کاخ سفید و البته برخی گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال بسته شدن بازار حواله امارات نشات بگیرد.

از بودجه تا برجام

با ارائه لایحه بودجه سال آینده به مجلس دیده می‌شود که احتمال کاهش تخصیص ارز 4200 تومانی در بودجه سال بعد این گمانه‌زنی را ایجاد کرده است که در روزهای آتی هیجانات بازار ارز باعث افزایش قیمت دلار در بازار آزاد شود که البته این مساله باعث خواهد شد کسری بودجه دولت بیش از پیش جبران شود. در این میان اما برخی معادلات سیاسی و خبرهایی که از گوشه و کنار جهان به گوش می‌رسد، چشم امید مردم را به سوی کاهش قیمت ارز در روزهای آتی خیره کرده است.

در این میان بیشترین نگرانی فعالان بازار ارز درباره کاهش یا افزایش یافتن احتمال مذاکرات برجامی مجدد با طرف‌های غربی در چند روز آینده با توجه به تحولات سیاسی یکی دو هفته اخیر کشور است؛ مثبت‌نگران به حضور بایدن در مسند قدرت آمریکا عقیده دارند که حضور او، آمریکا را پای میز مذاکره خواهد کشاند و در نتیجه گشایش ارزی برای بازار ایران پس از آزاد شدن بخش زیادی از پول‌های بلوکه‌شده ایجاد خواهد شد و بازار ارز آسایشی زمستانی را تجربه خواهد کرد.

اما در مقابل، منفی‌نگران به حضور یک گرگ پیر دموکرات در رأس قدرت ایالات متحده بر این عقیده هستند که پس از روی کار آمدن او، امیدها به شکل‌گیری مذاکرات کارآمد جدید ناامید می‌شود و وضعیت بازار ارز از حالا بدتر خواهد شد. گرچه که برخی کارشناسان نیز معتقدند اتفاقات سیاسی یکی دو هفته اخیر کشور شرایط را برای شکل‌گیری مذاکره‌ای جدید سخت‌تر کرده و بعضی دیگر هم می‌گویند اتفاقا با تصویب قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها در مجلس، دست ایران در مذاکرات احتمالی آینده پُرتر شده است.

گمانه‌های اماراتی

با این وجود، در چند ساعت گذشته خبرهای تاییدنشده‌ای از امارات شنیده شده است حاکی از آنکه این کشور قصد دارد درب بازارهای خود حواله را ببندد و دیگر فعالیت ارزی این کشور با ایران مبنی بر حواله نخواهد بود. حال اگر این شنیده‌ها صحیح باشد  و این گمانه‌زنی به حقیقت بپیوندد، بدون شک این ماجرا قصه جدیدی برای کشور ما ایجاد خواهد کرد.

چراکه با وقوع این اتفاق، بسته شدن بازار حواله امارات نیز بر فشارهای ناشی از تحریم اضافه می‌شود و ممکن است کمر بازار ارز زیر این فشارها حداقل در کوتاه‌مدت خم شود. بنابراین باید گوش به زنگ باشیم و ببینیم آیا بازار حواله امارات بسته خواهد شد یا خیر، زیرا در صورت شروع این ماجرا، قطعا در هفته‌های آتی فشار بازار حواله روی اسکناس دلار زیاد می‌شود و نرخ این ارز در بازار آزاد اوج خواهد گرفت.

تعدیل انتظارات تورمی

در این میان اما میثم رادپور، کارشناس بازار ارز در گفت‌وگو با فولادبان درباره پیش‌بینی خود از آینده نرخ دلار عنوان کرد: قیمت دلار در کشور ما به طور معمول، طبق پیش‌بینی‌ها و انتظارات عمومی حداقل به اندازه تورم یا رشد نقدینگی در هر سال افزایش خواهد یافت. اکنون هم دیگر سرمایه‌ها و درآمدهای سابق در صندوق دولت دیده نمی‌شود و کنترل بانک مرکزی نیز مانند قبل نیست و با این شرایط، می‌توان اذعان داشت که شاهد دوره تثبیت نرخ ارز در بازار آزاد نخواهیم بود.

وی افزود: البته انتخاب بایدن باعث تعدیل انتظارات تورمی شده است و کاهش این انتظارات و افزایش احتمال گشایش اقتصادی در آینده، ممکن است باعث رفع بخشی از بزرگترین مشکل کشور یعنی کسری بودجه شود. البته با توجه به اینکه تغییرات خاص در عوامل موثر بازار در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نخواهیم داشت، در آینده‌ای نزدیک شاهد روند نزولی ارز نخواهیم بود. اما اگر شرایط سیاسی بهتر پیش برود و در ماه‌های آتی عملا گشایش مهمی اتفاق بیفتد، با رشد منابع ارزی کشور ممکن است بازار ارز دچار یک سیر نزولی شود.

آفت دلار چندنرخی

در این میان اما علی اصغر سمیعی زفرقندی، کارشناس بازار ارز نیز در تحلیل شرایط کنونی این بازار به پایین نگه داشته شدن مصنوعی نرخ ارز در سال‌های گذشته اشاره کرد و به خبرنگار ما گفت: همواره گفته شده است که قیمت واقعی ارز با احتساب تفاضل نرخ تورم در کشور ما با کشورهای حوزه دلار به دست می‌آید، ولی در زمان‌هایی که درآمدهای نفتی دست مسئولان اقتصادی کشور را باز می‌گذارد، متاسفانه این افراد بنا به برخی مصالح سعی در پایین نگاه داشتن نرخ ارز به صورت مصنوعی دارند. همین امر نیز سبب می‌شود که فنر قیمت دلار جمع شود و بعد هم با اندکی تغییر در فضای سیاسی، فنر قیمت‌ها باز می‌شود و رانت‌های فسادآفرین و تلاطمات مخرب در بازار ارز ایجاد می‌شود.

وی درباره تاثیر انتخابات آمریکا بر قیمت ارز در ایران نیز توضیح داد: وقتی قیمت ارز مصنوعی باشد، بدعهدی یک رئیس‌جمهور آمریکا باعث ایجاد اضطراب در بازار ارز کشور ما می‌شود و روی کار آمدن یک رئیس‌جمهور دیگر نیز خوشبینی‌هایی را در این بازار به همراه خواهد داشت؛ ولی اگر قیمت‌ها واحد و واقعی باشند، قاعدتا نباید بازار ارز ایران تا این حد از خبرهای سیاسی تاثیر بپذیرد.

این کارشناس بازار ارز به انتخابات 1400 ایران نیز اشاره کرد و تأکید داشت: هر دولتی که در ایران حاکم باشد یا بعدا سر کار بیاید، اگر روش مطمئن قیمت‌های واقعی واحد و پایدار را در پیش بگیرد و با کنترل نرخ تورم و نرخ بهره از التهابات اقتصادی جلوگیری کند، قطعا شدت نوسانات ارزی نیز کاهش پیدا خواهد کرد و در نتیجه کشورمان شاهد رونق اقتصادی و اشتغالزایی مناسب خواهد بود. اما تداوم در پیش گرفتن روش‌های چند نرخی و قیمت‌های مصنوعی وضعیت بازار ارز را در شرایط کنونی نگه خواهد داشت.

در هر صورت، باید گفت وقتی اقتصاد کشورمان تا این حد به تحولات سیاسی و اقتصادی کشورهای دیگر گره خورده باشد و چندین نرخ نیز برای ارز در بازار ایران در نظر گرفته شود، آخر و عاقبت بازار ارز بهتر از این نخواهد بود، به نحوی که مردم باید منتظر این باشند که بانک مرکزی بتواند پول‌های بلوکه‌شده ایران را از چنگ کشورهای دیگر درآورد، جلوی تورم را بگیرد و درآمدزایی کشور هم برای جبران کسری بودجه کشور بیشتر شود.

وگرنه این احتمال وجود دارد که خوب پیش نرفتن مذاکره با آمریکا یا بسته شدن بازار حواله امارات یا هر گمانه‌زنی دیگر بتواند نرخ دلار در بازار آزاد ایران را مجددا بالا ببرد، چراکه متاسفانه در شرایط کنونی اقتصاد کشور یا باید چشممان به دهان یک پیر پا شکسته باشد یا تصمیم یک شیخ جزیره کوچک تا تکلیف آینده خودمان را بدانیم.