سه روایت از دو جلسه

به گزارش فولادبان؛ فولادی‌ها از همان دقایق ابتدایی ابلاغ شیوه‌نامه جدید با بندهایی از آن که به نوعی ترکشش به آنها برخورد کرده بود، از جمله کاهش 20 درصدی صادرات شمش و هبه کردن آن به نوردکاران و تعیین قیمت پایه محصولات فولادی در بورس کالا با ضریب 80 درصد منطقه CIS، به مخالفت شدیدی برخاستند.

این مخالفت شدید از همان صبح روز بعد از ابلاغ شیوه‌نامه در مصاحبه‌های اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با رسانه‌ها و نامه‌نگاری‌های آنها موج می‌زد تا جایی که حتی احسان دشتیانه، عضو هیات مدیره کارخانه ذوب آهن اصفهان در توییتر خود خطاب به معاون اقتصادی ریاست جمهوری نوشت که «صبح شنبه این شیوه‌نامه را که ظلم بزرگی در حق کارگران و سهامداران شرکت‌های فولادی است، لغو کنید.» البته در این میان برخی از فولادی‌ها از عدم مشورت با آنها در تدوین شیوه‌‌نامه جدید نیز گلایه داشتند.

اما نوردکاران از همان ابتدا با کلیات شیوه‌نامه موافقت کردند، هرچند آنها نیز از نگاه خود خواستار تغییراتی در این شیوه‌نامه بودند و برخی دیگر از حلقه‌های زنجیره مثل سنگ‌آهنی نیز با وجود حمایت نسبی از شیوه‌نامه جدید، از روشن نبودن شرایط آنها پس از اجرای این شیوه‌نامه گلایه داشتند و پرسش‌هایی را از مقام ابلاغ‌کننده یعنی معاون اقتصادی روحانی داشتند، چراکه به تعبیر آنها ساز و کار چندان روشنی برای حضورشان در بورس کالا در این شیوه‌نامه مشخص نشده است.

پس از بروز این اعتراضات و شبهات از سوی اعضای زنجیره فولاد نیز قرار بر این شد که جلسه‌ای با حضور قبایل جزیره فولاد کشور به میزبانی محمد نهاوندیان در پاستور در روز چهارشنبه هفته قبل برگزار شود، اما به خاطر وسیع بودن دامنه مباحث و طولانی شدن مذاکرات، جلسه دیگری نیز در روز گذشته در دفتر نهاوندیان برگزار شد.

در این میان اما برخی روایت‌ها از نتایج این دو جلسه از سوی هرکدام از اعضای حاضر و دخیل در روند مذاکرات، بعضا متناقض با یکدیگر است و مانند یک قصه ناتمام می‌ماند؛ البته نباید فراموش کرد که نهاوندیان در همان جلسه اول گفته بود که هیچ چیزی در این محفل تایید و تصویب نخواهد شد و هرچیزی که نهایی شود، باید به تصویب ستاد اقتصادی دولت برسد؛ گرچه که تا اینجای کار مشخص شده قرار نیست تغییراتی در متن شیوه‌نامه پدید آید و فعلا داریوش اسماعیلی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت ماموریت‌یافته است تا آیین‌نامه اجرایی این شیوه‌نامه را به گونه‌ای تغییر دهد که نظر همه اعضای زنجیره فولاد تامین شود.

اما فولادبان برای تاکید بر اصل بی‌طرفی خود، روایت مذاکرات مطرح‌شده در دو جلسه اخیر را از سه زاویه مختلف فولادی‌ها، نوردی‌ها و سنگ‌آهنی جویا شده است تا در جمع‌بندی مطالب به مخاطب کمک کند.

یک: روایت سنگ‌آهنی‌ها

سعید عسگرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران در گفت‌وگو با فولادبان از عزم راسخ وزارت صمت برای اجرای شیوه‌نامه جدید با همین روند کنونی حکایت کرد و گفت که سنگ‌آهنی‌ها این شیوه‌نامه را جامع می‌دانند، اما به خاطر برخی نکات فنی که بعضی از مدیران میانی این وزارت متذکر شده‌اند، لازم می‌دانند که متن این شیوه‌نامه بیشتر بررسی شود و البته در جلسات برگزارشده نیز معاون معدنی وزارت صمت از ادامه بررسی این مسائل در کمیته تخصصی فولاد صحبت کرده است.

نکته‌ای که عسگرزاده روی آن تاکید کرد، این بود که در این شیوه‌نامه تصریح شده است که همه اقلام موجود در زنجیره باید در بورس کالا عرضه شوند، اما سنگ آهن به خاطر تنوع در نوع و عیار و حتی خاص بودن خریدار آن شاید نتواند شامل عرضه در بورس شود. برای همین به گفته دبیر انجمن سنگ آهن ایران، این انجمن پیشنهاد کرده است که این محصول پس از راه‌اندازی بخشی مخصوص در سایت انجمن متبوعشان، در این بخش عرضه شود و رقابت بر سر خرید آن در آن سایت صورت گیرد؛ آن‌طور که وزارت صمت نیز رو‌به‌رو شده است.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران همچنین در مورد تغییر ضرایب قیمتی محصولات صنایع بالادستی زنجیره فولاد نیز به ما گفت که قرار است محصولات این زنجیره طبق شیوه‌نامه به صورت مزایده در بورس کالا عرضه شود و وزارت صمت نیز مشغول تدوین ساز و کار مربوطه برای عرضه کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی در بورس است، در عمل ضرایب قیمتی بی‌معنا خواهد شد و پس از چند هفته رقابت، به دلیل نبود سقف رقابتی قیمت این محصولات به نرخ واقعی خود می‌رسد و بنابراین عملا شاهد رشد نرخ سنگ آهن، گندله، کنساتره و آهن اسفنجی در ماه‌های آتی خواهیم بود، اما بعید است که قیمت این محصولات در بازار داخلی به قیمت جهانی برسد.

دو: روایت نوردکاران

احمد رضوی نیک، رئیس هیات مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران هم در گفت‌وگویی که پس از جلسه دوم با خبرنگار ما داشت، روی این نکته تاکید کرد که انجمن متبوع او در این جلسه خواهان اجرای شیوه‌نامه از همین هفته بود، اما فولادی‌ها در جلسه دیروز برای ایجاد تغییراتی در شیوه‌نامه و به دلیل رانتی که به دنبالش هستند، خواستار توقف اجرا تا زمان اصلاح کامل آن شدند که البته این موضوع با مخالفت نهاوندیان و اسماعیلی روبه‌رو شد و قرار شد تا اجرای شیوه‌نامه کلید بخورد، مسائل اختلافی با اختیار معاون معدنی وزارت صمت، از جمله درباره بحث ورود القایی‌ها به بورس کالا و چگونگی خرید مواد اولیه و فروش محصولات این دسته از فولادسازان در بورس، در هنگام تدوین آیین‌نامه اجرایی شیوه‌نامه بررسی شود.

البته رضوی نیک از پیشنهادهای اصلاحی انجمن متبوعش هم گفت و اظهار داشت که آنها خواستار این شده‌اند که تخصیص 20 درصدی میزان صادرات شمش در سال 98 به محصولات نوردی تا پایان امسال، هرچه سریع‌تر انجام شود و نوردکاران هم مجاز به صادرات برمبنای این شیوه‌نامه شوند. او همچنین از این گفت که در جلسه دیروز از مسئولان دولتی خواسته است که واحدهایی از این بخش زنجیره که برای عرضه در بورس کالا کد عرضه ندارند و با مشکلاتی مواجه هستند، با کمک وزارت صمت و بورس کالا سریع‌تر تکلیفشان مشخص شود.

این فعال حوزه نورد همچنین موضوعی جالب از مباحث مطرح‌شده در پایان جلسه را با خبرنگار ما در میان گذاشت و گفت که نمایندگان نوردکاران در این جلسه تاکید کردند که طبق آمار کدال قیمت تمام‌شده شمش برای فولادی‌ها حدود 3 هزار و 800 تومان است که این مساله مورد تایید اسماعیلی نیز قرار گرفت و البته مخالفت فولادی‌ها مخصوصا مدیران شرکت فولاد خوزستان مواجه شد؛ اما به گفته رضوی نیک، پس از آن مدیرعامل این کارخانه هر چند که رقم 3 هزار و 800 را نپذیرفت، اما اعلام کرد قیمت تمام‌شده شمش برای آنها 4 هزار و 170 تومان است و نوردی‌ها هم این سوال را مطرح کردند که چرا با این نرخ تمام‌شده، قیمت عرضه فولادی‌ها در بورس کالا نزدیک 11 هزار تومان است؟

رضوی نیک همچنین این مطلب را با ما در میان گذاشت که براساس مصوبات این جلسه، همه محصولات زنجیره به بورس کالا خواهند آمد و البته در این میان امکان دارد سنگ آهن رویه‌ای خاص داشته باشد، اما از کنسانتره به بعد، حتما همه محصولات زنجیره فولاد با همان مبنای 70 یا 80 درصد نرخ منطقه‌ای CIS در بورس کالا عرضه خواهند شد.

سه: روایت فولادی‌ها

فولادبان همچنین به سراغ رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد رفت تا روایت این بخش بزرگ زنجیره را هم بشنود که البته شهرستانی در بخشی از این گفت‌وگو با اشاره به این که خیلی در مورد نوردکاران حاضر در جلسه صحبت نخواهد کرد، چراکه آنها نهایتا 2 درصد زنجیره را تشکیل می‌دهند و بخش اعظم واحدهای نوردی زنجیره، به انجمن فولاد وابسته هستند، تاکید کرد که این بخش از زنجیره اثر خاصی روی زنجیره ندارد و صرفا به دنبال این است که شمش را ارزان‌تر بخرد.

این فعال فولادی همچنین با انتقاد از اقدام اسماعیلی در نامه‌نگاری به شرکت‌های فولادی و اصرار به عرضه همه تولیدشان در بورس کالا بدون اینکه بین تولید داخلی و صادراتی تفاوت قائل باشد و خط‌ونشان هایی که آن هم قبل از برگزاری جلسه اول با نهاوندیان از سوی معاونت معدنی وزارت صمت کشیده شد، گفت که این اصرار و عجله برای اجرای شیوه‌نامه دلیل مشخصی ندارد.

شهرستانی همچنین تاکید داشت که در جلسات تشکل‌های فولادی با معاون اقتصادی ریاست جمهوری، بنابر این شد که برای تهیه مواد اولیه تولیدکنندگان القایی شمش و بعد عرضه بیشتر محصولات آنها در بورس، با همکاری وزارت صمت و سازمان بورس کالا یک بازنگری در برخی روندها انجام شود و در آیین‌نامه اجرایی شیوه‌نامه نیز این مساله تاکید شود و القایی‌ها هم بعد از امکان تهیه مواد اولیه در بورس برای عرضه خودشان مورد نظارت بورس کالا قرار بگیرند.

او همچنین انتقاد دیگری را هم در مورد شیوه‌نامه جدید دولت داشت و آن هم درباره تعیین قیمت پایه 80 درصد محصولات منطقه CIS بود که به نظر شهرستانی، به خاطر اینکه صادرکنندگان این منطقه با عوارض وارداتی اروپا روبه‌رو هستند، نرخ‌های خود را از حد طبیعی پایین‌تر اعلام می‌کنند و این نرخ برای ما باید حداقل 95 درصد نرخ این منطقه باشد و در غیر این صورت، نفع چندانی متوجه تولیدکنندگان نخواهد بود و زنجیره دچار مشکل خواهد شد.

نکته آخر

گفتنی است طبق پیگیری‌های فولادبان از مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت، طی این هفته قرار است آیین‌نامه اجرایی شیوه‌نامه توسط معاونت معدنی و البته با مشورت تشکل‌های فولادی نوشته و توسط رزم حسینی تایید شود و احتمالا از هفته بعد این آیین‌نامه به اجرا درمی‌آید. حالا باید دید آیین‌نامه مربوط به شیوه‌نامه جدید چطور نوشته خواهد شد و با توجه به نتایج و روایت‌ها از دو جلسه در پاستور، هم‌فکری‌هایی که قرار شده در ساختمان سمیه صورت بگیرد، چه نتیجه یا تغییری در روند اتخاذ‌شده دولت پیش خواهد آورد؟