مهندسی عرضه یا بازی با قیمت‌ها؟/ نقش نامشخص دولت در قیمت‌گذاری محصولات فولادی

رضا صالحی در گفتگو با فولادبان در خصوص وضعیت قیمت‌گذاری برخی محصولات فولادی مانند آهن اسفنجی بیان کرد: قیمت‌ها در چرخه فولاد تحت تأثیر عوامل مختلف در صنایع و محصولات متفاوت، دو رویکرد اصلی دارد؛ عده‌ای از فعالان این حوزه معتقدند ورود دولت و تعیین قیمت‌های دستوری ضربه بزرگی به صنعت فولاد وارد کرده و از سوی دیگر، برخی بر این باورند عدم نظارت کافی دولت موجب نوسانات قیمت شده است.

به گفته وی، بررسی کارشناسی نشان می‌دهد که نظارت کلی دولت بر بازار کافی است؛ اما ورود مستقیم و تعیین قیمت به ‌صورت دستوری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

صالحی ادامه داد: ما باید در حوزه تولید و مالی صنعت فولاد یک چرخه منظم و منطقی داشته باشیم. نظارت دولت و دستگاه‌های نظارتی باید مانند دیگر کشورهای پیشرفته از جمله چین، به ‌صورت مؤثر و کارآمد انجام شود. به ‌عنوان مثال، دولت چین که بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد است، به ‌طور مؤثر در مواقع لازم وارد عمل می‌شود تا از تولید بیش ‌از حد یا نوسانات قیمت جلوگیری کند؛ اما این دخالت‌ها نباید چرخه فولاد را مختل کند یا به ضرر تولیدکنندگان و تجار تمام شود.

کارشناس فولادی افزود: در واقع از یک طرف، انتظار داریم دولت در برابر افزایش بی‌رویه قیمت‌ها دخالت کند و از طرف دیگر، انتظار می‌رود از بازار آزاد نیز حمایت شود. هر دو گروه از این دیدگاه‌ها تا حدی حق دارند، اما مشکل اصلی اینجاست که نقش دولت نامشخص بوده و دستگاه‌های نظارتی گاهی به ‌خوبی عمل نمی‌کنند و باعث بروز رانت و سودهای کلان برای برخی تولیدکنندگان یا تجار می‌شوند. این مسئله تعادل در تولید، نظارت و قیمت‌گذاری را برهم می‌زند.

وی اظهار کرد: یکی از ضعف‌های بزرگ صنعت فولاد و سایر حوزه‌های کشور، نبود مدیریت جامع و یکپارچه است؛ چرا که برنامه‌های جامع و بلندمدتی که بتوانند منافع کل کشور را در نظر بگیرند، وجود ندارد. از طرفی، نمی‌توان به طور قطع گفت مهندسی عرضه وجود ندارد؛ بلکه با توجه به شواهد قطعا مهندسی نادرست عرضه وجود دارد. همچنین هیچ برنامه‌ریزی کلانی برای مدیریت بلندمدت این حوزه وجود ندارد.