Eps در بورس چیست؟

Eps  چیست؟

Eps  مخفف عبارت Earning per Share است که معنی آن درآمد به ازای هر سهم است. هدف هر شرکتی سودآوری است و با توجه به فعالیتی که انجام می­دهد سود یا زیان کسب می­کند. این مورد مهم در گزارش سود و زیان قابل‌مشاهده است. اگر سود حاصل از یک شرکت را پس از کسر مالیات به تعداد سهام آن تقسیم کنیم سود شرکت به ازای هر سهم یا Eps  به دست می­آید. شرکت­ها موظف هستند هر سه ماه یک‌بار در قالب صورت سود و زیان میزان Eps   را منتشر نمایند. با تجمیع سود سه ماه اول، دوم، سوم و چهارم سود سالانه شرکت حاصل می­شود. Eps  یکی از پارامترهای تأثیرگذاری است که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکت­ها تأثیر می­گذارد.

فرمول محاسبه Eps  عبارت است از:

= Eps

برای مثال فرض کنید شرکتی در پایان سال مالی خود 5،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال سود خالص کسب کند و تعداد سهام شرکت 1 میلیون باشد Eps شرکت برابر است با:

5،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ 5،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ Eps=

انواع  EPS

سود هر سهم یا Eps به سه نوع مختلف تقسیم می­شود که هرکدام مفهوم متفاوتی دارند. در ادامه انواع Eps را بررسی خواهیم پرداخت.

1.Eps تحقق‌یافته

شرکت­ها در پایان سال مالی داده­ها و اطلاعات کاملی را در اختیار تحلیل­گران و مدیران خود قرار می­دهند تا با بررسی­ دقیق آن­ها اطلاعات کاملی از وقایع طول سال مالی مانند درآمد، هزینه­های شرکت و مقدار سود واقعی هر سهم را محاسبه کنند. این سود تحت عنوان Eps تحقق‌یافته شناخته می­شود و پس از محاسبه و تائید در سایت مدیریت فناوری بورس ایران(TSETMC ) درج می­گردد.

2.Eps تعدیل‌شده

در صوت­های سود و زیان شرکت که به‌صورت دوره­ای ارائه می­شود مقدار Eps باید گزارش شود. شرایط اقتصادی، سیاسی و… می­تواند بر سود محقق شده در هر دوره تأثیر بگذارد. سود هر سهم از شرکت که در هر دوره با تغییرات جدید محاسبه می­شود Eps تعدیل‌شده نام دارد و با نزدیک شدن به پایان سال مالی به سود تحققی هر سهم نزدیک می­شود.

3.Eps پیش‌بینی‌شده

درگذشته شرکت­ها موظف به محاسبه سود منتهی به پایان سال مالی خود بر اساس عملکرد سال گذشته و نظر مدیران و کارشناسان بودند. به این سود Eps پیش‌بینی‌شده گفته می­شد. انتظاری که از شرکت­ها می­رفت دستیابی به این سود پیش‌بینی‌شده تا پایان سال مالی بعد بود. به این موضوع باید توجه کرد که Eps پیش‌بینی‌شده واقعی نبود و امکان تغییر روند سودآوری وجود داشت. پیش‌بینی سود شرکت­ها در هر سال مالی در گزارش­های صورت­های مالی وجود داشت و در سایت کدال با آدرس  codal.ir قابل‌دسترسی بود. از سال 93 با ابلاغ و اجرایی شدن دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مقرر شد سود(زیان) خالص هر سهم بر اساس آخرین سود(زیان) محقق شده­ی شرکت­ها باشد و Eps پیش‌بینی‌شده حذف گردد.

به‌رغم سادگی که Eps پیش‌بینی‌شده در محاسبات سرمایه­گذاران فراهم می­کرد اما به دلیل دخیل بودن ذینفعان شرکت­ها در محاسبات قابل‌اتکا نبود. از دلایل عمده توقف طولانی‌مدت نمادهای بورسی، تفاوت زیاد سود محقق شده و پیش‌بینی‌شده بود. این موضوعات باعث حذف Eps پیش‌بینی‌شده شد و به‌جای آن شرکت­ها گزارش تفسیری مدیریت شامل گزارش صورت­های مالی و دیگر داده­های آماری همچون تولید، فروش، نرخ و سایر متغیرهای مهم ارائه می­کنند که در سایت کدال منتشر می­شود. این تغییرات منجر به تحلیل دقیق­تر سهامداران و تحلیل­گران برای خریدوفروش سهام شد.

با اجرایی شدن این قانون شرکت­ها از روش جهانی بانام دوازده ماه گذشته یا TTM برای گزارش Eps استفاده می­کنند که در سایت www.tsetmc.com اعلام می­شود.

TTM چیست؟

TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی دوازده ماه گذشته است. در این روش Eps  یک سهم بر اساس درآمد خالص در 12 ماه گذشته حساب می‌شود و به‌صورت 4 دوره 3 ماهه منتشر می­شود. طبق الزام سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت­ها باید صورت­های مالی سه ماه گذشته خود را منتشر کنند. مزیت روش TTM تعیین قیمت هم سهم بر اساس قیمت واقعی آن است و خبری از Eps پیش‌بینی‌شده هر شرکت نیست.  اطلاعات دقیق منجر به ارزیابی بهتر سهامداران و شرکت­ها می­شود. درصورتی­که در پایان سال مالی یک شرکت به بررسی گزارش تفسیری آن شرکت بپردازیم سود خالص در تقسیم‌بر تعداد کل سهام شرکت Eps شرکت را مشخص می­کند اما اگر در میانه‌سال مالی باشیم با استفاده از آخرین گزارش ارائه‌شده می­توان Eps شرکت را محاسبه کرد.

برای مثال از در نیمه دوم سال 1402، Eps یک شرکت برابر با مجموع سود خالص 6 ماهه اول سال به‌اضافه 6 ماهه آخر سال گذشته تقسیم‌بر تعداد کل سهام شرکت است.

چگونه Eps سهام شرکت­ها را مشاهده کنیم؟

برای مشاهده Eps شرکت­ها به سایت tsetmc.com مراجعه کنید و نماد موردنظر خود را جستجو کنید سپس Eps شرکت موردنظر خود را مشاهده کنید.

Eps بالا بهتر است یا پایین؟

همان‌گونه که در ابتدای این مقاله ذکر شد Eps یک شرکت حاکی از میزان درآمد خالص هر شرکت به ازای هر سهم است و یکی از مهم­ترین پارامترهای برای تخمین هر شرکتی محسوب می­شود. Eps بالاتر به معنی ارزش بیشتر شرکت است. اگر شرکتی نسبت به ارزش سهام خود سودآوری بیشتری داشته باشد حاکی از فعالیت درست و موفق آن شرکت است. معمولاً Eps بالای هر شرکت منجر به افزایش تقاضا برای خرید سهم آن شرکت و به‌تبع آن افزایش قیمت هر سهم شرکت می­شود. درنتیجه سود بیشتر برای سهام ایجادشده و مالکان سهام بیشتر منتفع خواهند شد. همچنین Eps نشان از افزایش نقدینگی شرکت می­دهد که این افزایش به گسترش شرکت­ها کمک می­کند. پس Eps بالا برای افرادی که سهامدار شرکت هستند مزیت بزرگی محسوب می­شود.