فصل تازه همکاری‌های اقتصادی ایران و تاجیکستان

به گزارش فولادبان،  سفر اخیر هیئت اقتصادی ایران به سرپرستی وزیر اقتصاد به تاجیکستان و حضور در مجمع بین‌المللی سرمایه‌گذاری دوشنبه، بار دیگر توجه‌ها را به اهمیت راهبردی روابط اقتصادی تهران و دوشنبه در چارچوب دیپلماسی اقتصادی منطقه‌ای جلب کرد. این نشست که با محور «سرمایه‌گذاری سبز و توسعه پایدار» برگزار شد، فرصتی برای گفت‌وگو درباره آینده همکاری‌های مشترک در حوزه‌های انرژی، معدن، کشاورزی و فناوری بود.

روابط اقتصادی ایران و تاجیکستان طی سال‌های اخیر با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم و موانع بانکی، روندی رو به رشد را تجربه کرده است. نقطه عطف این روند، دیدار اخیر رؤسای‌جمهور دو کشور بود که با امضای ۲۳ سند همکاری به ارزش نیم میلیارد دلار، مسیر تازه‌ای را برای تعمیق مشارکت اقتصادی گشود.

در این چارچوب، افزایش تجارت دوجانبه فراتر از ۵۰۰ میلیون دلار به‌عنوان هدف مشترک در دستور کار قرار گرفته و همکاری در بخش‌های حمل‌ونقل، گمرک، شیلات، معدن و کشاورزی از مهم‌ترین محورهای آن است.

تاجیکستان با دارا بودن ظرفیت‌های گسترده در انرژی سبز، منابع آبی و ذخایر معدنی، یکی از مقاصد بالقوه برای سرمایه‌گذاران ایرانی به‌شمار می‌رود. در مقابل، ایران نیز با تکیه بر توانمندی‌های فناورانه و تجربه در حوزه‌هایی چون انرژی پاک، اقتصاد دیجیتال و صنایع دانش‌بنیان، می‌تواند نقشی مؤثر در توسعه پایدار این کشور ایفا کند.

هم‌زمان با گذار اقتصاد جهانی به سمت فناوری‌های نو، همکاری تهران و دوشنبه در زمینه هوش مصنوعی، بلاک‌چین و تربیت نیروی متخصص می‌تواند به بستری برای تبادل دانش و ارتقای ظرفیت‌های فناورانه منطقه تبدیل شود.

تحلیلگران اقتصادی معتقدند روابط ایران و تاجیکستان صرفاً در چارچوب همکاری‌های دوجانبه خلاصه نمی‌شود، بلکه ادامه طبیعی پیوندهای تاریخی جاده ابریشم و نشانه‌ای از بازگشت تدریجی ایران به میدان دیپلماسی اقتصادی آسیای مرکزی است. در این چارچوب، تهران تلاش دارد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و زبانی مشترک، جایگاه خود را به‌عنوان شریک مطمئن و پایدار برای کشورهای منطقه تثبیت کند.

افزون بر این، مسیر گسترش همکاری‌های ایران و تاجیکستان می‌تواند در آینده نزدیک به پل ارتباطی با سایر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تبدیل شود. نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی دو کشور، همراه با سیاست همگرایی اقتصادی ایران در شرق، بستر ایجاد زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و تقویت مسیرهای ترانزیتی از خلیج فارس تا آسیای میانه را فراهم کرده است.

از سوی دیگر، توجه مشترک تهران و دوشنبه به سرمایه‌گذاری سبز و پروژه‌های کم‌کربن، نشانه‌ای از درک جدید دو کشور از مفهوم توسعه پایدار است؛ مفهومی که می‌تواند جایگزین الگوی سنتی تجارت صرف و مبادلات کالایی شود و مسیر را برای مشارکت در طرح‌های فناورانه و زیرساختی باز کند.

در نهایت، کارشناسان بر این باورند که دیپلماسی اقتصادی ایران در قبال تاجیکستان اگر با تسهیل روابط بانکی، توسعه خطوط حمل‌ونقل ریلی و هوایی، و ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک همراه شود، قادر است الگوی موفقی از همکاری میان کشورهای فارسی‌زبان را در منطقه رقم بزند؛ الگویی که می‌تواند الگویی برای تعاملات گسترده‌تر ایران با سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز باشد.