این گفتوگوها تصویر کلی و جامعی از وضعیت کنونی بازار، چالشها و فرصتهای پیش روی فعالان را ترسیم میکند و میتواند راهنمای مهمی برای تصمیمگیران و سیاستگذاران باشد.
به گزارش خبرنگار فولادبان، با آغاز اجرای سیاست اسنپبک، یکی از مهمترین و جنجالیترین موضوعات بازار یعنی فولاد، فعالان اقتصادی و کارشناسان را به واکنش واداشته است. در مجموعهای از مصاحبهها با فعالان مختلف این صنعت، نظرات متفاوت درباره تاثیرات کوتاهمدت و بلندمدت این سیاست بر تولید، صادرات، قیمتها و زنجیره تامین مطرح شده است.
این گفتوگوها تصویر کلی و جامعی از وضعیت کنونی بازار، چالشها و فرصتهای پیش روی فعالان را ترسیم میکند و میتواند راهنمای مهمی برای تصمیمگیران و سیاستگذاران باشد.
افزایش هزینههای صادرات با مکانیسم ماشه؛ اما مشکل اصلی در داخل است
سجاد غرقی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران، در گفتگو با فولادبان، درباره تأثیر فعال شدن مکانیسم ماشه بر بخش معدن و صنایع معدنی کشور گفت:
با فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران و بازگشت دوباره تحریمهای شورای امنیت علیه کشور، هزینه تولید و تجارت افزایش آشکار و قابل توجهی خواهد داشت. در همین حال صادرات ما دشوارتر و هزینهبرتر خواهد شد. یعنی ما ناچاریم محصول صادراتی خود را با هزینه بالاتری روانه بازار صادراتی کنیم. طبعا در چنین شرایطی از رقابتپذیری تولیدات ما در بازار جهانی کاسته خواهد شد.
بازار ارز در تب و تاب؛ سوداگران تحریم دلار را به اوج میبرند
احسان قائمی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با فولادبان گفت: نگرانیها درباره اجرای تحریمهای جدید و نحوه واکنش کشورهای بزرگ مانند چین و روسیه که فعلاً موضع حمایتی دارند، فشار زیادی بر بازار ارز وارد کرده است. ریسکهای سیاسی همچنان وجود دارد و میتواند به سرعت جو بازار را تغییر دهد.
انتظار میرود در کوتاهمدت نوسانات بازار ارز ادامه داشته باشد، مگر آنکه رویداد سیاسی مهمی رخ دهد که فضای ابهام را کاهش دهد. در صورت موفقیت دیپلماسی ایران و کاهش فشار تحریمها، احتمال کاهش نرخ دلار وجود دارد. اما اگر وضعیت سیاسی وخیمتر شود، نرخها ممکن است به سطوح بالاتری صعود کنند.
ماشۀ تحریمها روی سر فولادیها؟/ نبردی بین سقوط و احیاء
آرمان خالقی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتگو با فولادبان، گفت: در شرایطی که مکانیسم ماشه در حال فعال شدن است و فشارهای تحریمی بینالمللی شدت میگیرد، این تغییرات میتواند اقتصاد ایران را در برابر بحرانهای جدیدی قرار دهد. تصمیمات دیپلماتیک در این دوره حساس میتواند سرنوشت بسیاری از صنایع، از جمله فولاد، را تعیین کند.
تحریمها اینبار نه تنها از سوی آمریکا، بلکه با همکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل اعمال خواهد شد که صنایع مختلف کشور را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد.
در صورت تشدید تحریمها، کشورهای بیشتری مجبور به تبعیت از آن خواهند شد که این مسأله سهم ایران در بازارهای جهانی را کاهش میدهد و ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد میکند.
صنایع به دلیل محدودیتهای موجود، زیر ظرفیت واقعی خود فعالیت میکنند و این مسئله تولید فولاد و سایر بخشها را تحت فشار قرار داده است. دولت باید با اتخاذ تدابیر دیپلماتیک خطرات پیش رو را کاهش دهد، وگرنه ایران ممکن است وارد بحران اقتصادی بزرگتری شود.
فشار تحریمها بر اقتصاد ایران در آستانه پایان برجام؛ سه سناریو پیش روی ایران
کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر بازارهای جهانی معدن و صنایع معدنی در گفتگو با فولادبان، گفت: مکانیسم ماشه طبق توافق برجام به بازگشت تحریمهای شورای امنیت منجر میشود و این امر میتواند اقتصاد ایران را تحت فشار شدید قرار دهد. بازگشت تحریمها به دلیل اعتبار بینالمللی آنها، باعث کاهش درآمدهای دولت، محدودیت در تجارت بینالمللی، افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد.
بازگشت تحریمها در دو مرحله انجام میشود؛ مرحله اول تا نهم شهریور که اروپاییها نقض برجام را به شورای امنیت گزارش میدهند و مرحله دوم تا هجدهم سپتامبر (بیست و ششم مهر) که شورای امنیت درباره بازگشت تحریمها تصمیمگیری خواهد کرد. برخی کارشناسان معتقدند احتمال توافق بین این دو مرحله، بهویژه پس از مرحله اول، افزایش مییابد.
فشارها بر ایران همچنان ادامه دارد و آینده مذاکرات هستهای در هالهای از ابهام قرار دارد که پیامدهای آن میتواند تاثیرات مهمی بر بازارهای معدن و صنایع معدنی کشور داشته باشد.
مکانیزم ماشه میتواند اقتصاد را دوباره بلرزاند
عبدالناصر درخشان، عضو اسبق کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با فولادبان، گفت: اگر این مکانیزم فعال شود، تبعات اقتصادی آن مستقیماً به مردم بازخواهد گشت و شرایط معیشتی را دشوارتر خواهد کرد.
فعالسازی مکانیزم ماشه میتواند تبعات روانی و اقتصادی جدیدی را به کشور تحمیل کند و از وزارت امور خارجه خواست با دیپلماسی هوشمندانه مانع اجرای آن شود.
خطر تحریمهای شدیدتر در سایه مکانیزم ماشه/ فشارهای بینالمللی افزایش مییابد؟
بهادر احرامیان، عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفتگو با فولادبان، گفت: تأثیر مستقیم این اقدام بر صادرات کشور چندان بالا نخواهد بود، اما هشدار میدهم که این بار ممکن است کشورهای غربی با شدت بیشتری تحریمها را اجرایی کنند.
در زمینه جابجایی فیزیکی کالا و بار، ممکن است تأثیر زیادی نداشته باشد، اما شرایط بینالمللی و اراده کشورهای غربی نشان میدهد که اجرای تحریمها نسبت به گذشته با سختگیری و شدت بیشتری همراه خواهد بود.
نمیتوان شرایط فعلی را با دوره گذشته مقایسه کرد؛ دنیا تغییر کرده و احتمال دارد فشارها به شکل جدید و شدیدتری اعمال شود.
این نگاه سادهانگارانه به مکانیزم ماشه خطرناک است و لازم است دستگاه دیپلماسی کشور با هوشیاری کامل اقدامات لازم را برای جلوگیری از اجرای تحریمها انجام دهد.
مکانیزم ماشه؛ آخرین تلاش غرب برای فشار روانی بر ایران
جواد حسینی کیا، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتگو با فولادبان،گفت: مکانیزم ماشه، ابزاری است که به موجب آن کشورهای غربی میتوانند بهطور یکجانبه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند. این مکانیزم همچنان به عنوان یک ابزار فشار در مذاکرات هستهای و سیاستهای بینالمللی مطرح است، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این تهدید بیشتر جنبه روانی دارد و هدف آن ایجاد فضای ناآرامی و تضعیف اراده ملت ایران است.
ایران پیش از برجام با بیش از ۵۰۰ تحریم بینالمللی مواجه بود، اما اکنون تنها ۱۵ تحریم اصلی باقی مانده است. این تحریمها هرچند پابرجا هستند، اما ملت ایران نشان داده که در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی مقاومت میکند و ایستادگی مینماید.
تهدیدات مکانیزم ماشه عمدتاً توسط برخی کشورهای غربی و رسانههای بینالمللی طراحی شده تا فضای ترس و اضطراب را در داخل کشور ایجاد کنند، اما در عمل تأثیر واقعی چندانی بر عملکرد اقتصادی و بینالمللی ایران نخواهند داشت.
ایران در طول تاریخ، به ویژه در دوران جنگ تحمیلی، ثابت کرده است که با وحدت و اراده جمعی در برابر فشارهای خارجی مقاومت میکند و این بار نیز تهدیدات جدید، حتی اگر اجرایی شوند، نمیتوانند کشور را از مسیرش منحرف کنند.
ایران با همان روحیه و استقامت دوران جنگ ۱۲ روزه و دیگر بحرانها، در برابر این تهدیدات مقاومت خواهد کرد و هرگز تسلیم فشارهای روانی نخواهد شد.
مکانیزم ماشه و بحران ارزی؛ سال ۱۴۰۴ برای صنعت لوازم خانگی چه در پیش دارد؟
احسان فدایی، کارشناس صنعت لوازم خانگی در گفتگو با فولادبان گفت: در سال ۱۴۰۴، با فعال شدن مکانیسم ماشه در مهر و آبان، از خرداد و تیرماه اثرات آن آغاز خواهد شد و ریسکهای ژئوپلیتیکی بر نرخ ارز و سایر مؤلفههای تولیدی تأثیر منفی خواهند گذاشت. این مسائل نه تنها فضای اقتصادی کشور را بحرانیتر میکنند، بلکه باعث کاهش بیشتر قدرت خرید مردم و افزایش خط فقر خواهند شد. در نتیجه، صنعت لوازم خانگی همچنان با بحران تقاضا مواجه خواهد بود.
۵ صنعت کلیدی ایران در معرض تهدید تحریمهای بازگشتی اسنپبک؛ بازی جدید با مهرههای کلیدی اقتصاد
امیرحسین کاوه، فعال صنعتی در گفتگو با فولادبان، گفت: با روند بازگشت تحریمها، پنج صنعت اصلی کشور در معرض آسیبهای مستقیم و غیرمستقیم قرار دارند. بخشهای مالی، بانکی و بیمه با افزایش سختگیریها در فرآیندهای بینالمللی مواجه شدهاند و این موضوع نقل و انتقالات بانکی و بیمه دریایی را پیچیدهتر کرده است.
فلزات، معدن و صنایع سنگین نیز به دلیل حساسیتهای تحریمی، با مشکلاتی در مسیر تأمین قطعات و انجام پرداختها مواجه شدهاند. صنعت خودرو و حمل و نقل به علت وابستگی بالا به قطعات خارجی و خدمات مالی بینالمللی از اولین بخشهایی هستند که اثرات فشار بر زنجیره تأمین را تجربه میکنند.
صنایع دفاعی، هوافضا و موشکی تحت محدودیتهای شورای امنیت قرار دارند و صادرات فناوریهای حساس در این حوزه با مشکلات جدی روبرو شده است.
در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی با وجود اینکه تحریمهای شورای امنیت مستقیماً بر نفت تمرکز ندارند اما تحریمهای ثانویه آمریکا، روند فروش و انتقال نفت ایران را پرهزینهتر کرده است.
اگرچه راهکارهایی مانند قراردادهای منعطف، تنوع بازارها و پوششهای بیمهای وجود دارد اما فضای ابهام و نااطمینانی همچنان ادامه دارد و تصمیمگیری اقتصادی و حقوقی نیازمند دقت و آیندهنگری است.
مکانیسم ماشه و پیامدهای آن برای اقتصاد و صنعت فولاد
مکانیسم موسوم به «اسنپبک» یا «ماشه» که در توافق برجام پیشبینی شده، این روزها بار دیگر به موضوع بحث در سطح بینالمللی تبدیل شده است. مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱، در صورت فعالسازی این سازوکار، تمامی تحریمهای پیش از برجام بهطور خودکار بازخواهد گشت.
بازگشت تحریمها میتواند در کوتاهمدت اثرات روانی قابلتوجهی بر بازارها داشته باشد. تجربه گذشته نشان داده که بخش مهمی از اثر تحریمها ناشی از نگرانی فعالان اقتصادی و افزایش بیثباتی در بازار است و نه تغییرات بنیادی. با این حال، در صورت استمرار این روند، افزایش هزینههای لجستیکی، محدودیتهای حملونقل دریایی، پیچیدگی شبکههای مالی و ریسک تجارت خارجی اجتنابناپذیر خواهد بود.
ایران در سالهای گذشته برای مقابله با محدودیتهای نفتی به استفاده از «ناوگان تاریک» متکی بوده است. این ناوگان شامل نفتکشهایی است که با خاموش کردن سیستمهای ردیابی، تغییر نام و پرچم و جابهجایی محمولهها، نفت را به مقصد میرسانند. در صورت بازگشت تحریمها، نظارت بر این ناوگان افزایش خواهد یافت، اما تجربه نشان داده که این شبکهها توان انعطاف و ادامه فعالیت دارند.
شبکههای مالی و تراستیها نیز احتمالاً تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت و ریسک فعالیتهای تجاری خارجی افزایش خواهد یافت. حتی کشورهایی که تاکنون با ایران مراودات مالی محدودی داشتهاند، ممکن است محدودیتهای بیشتری اعمال کنند. نقش چین نیز تعیینکننده است؛ بزرگترین خریدار نفت ایران میتواند اثر تحریمها را کاهش دهد یا در صورت محدودیت خرید، فشار اقتصادی را تشدید کند.
در حوزه فولاد و مواد معدنی، تحریمها اثر متفاوتی خواهند داشت. برخلاف نفت که منشأ و مسیر آن قابل ردیابی است، فولاد و مواد معدنی به سادگی قابل رهگیری نیستند. بنابراین، فشار تحریم بر این بخش کمتر خواهد بود و دولت ممکن است برای جبران کاهش درآمدهای نفتی، محدودیتهای صادرات فولاد و مواد معدنی را کاهش دهد و مشوقهایی برای صادرات این کالاها ارائه کند.
در مجموع، مکانیسم ماشه میتواند آثار مثبت و منفی داشته باشد. در بعد منفی، افزایش هزینههای لجستیکی و پیچیدگیهای مالی و تجاری محتمل است. در بعد مثبت، فرصتهایی برای رشد صادرات فولاد و مواد معدنی ایجاد میشود که میتواند به منبع جایگزین درآمد ارزی کشور تبدیل شود.