گنج پنهان در دل بزرگراه I‑۱۵/ چرا آمریکا با وجود تنها معدن عناصر نادرِ خاکی خود، هنوز به چین وابسته است؟

به گزارش فولادبان، ده‌ها هزار راننده هر روز بی‌خبر از کنار تنها معدن فعال عناصر نادر خاکی ایالات متحده در مانتین‌پسِ کالیفرنیا عبور می‌کنند، در حالی‌که همین ذخیره راهبردی می‌تواند نقشی کلیدی در کاستن از وابستگی واشنگتن به واردات از چین ایفا کند؛ وابستگی‌ای که اکنون ۶۹ درصد تولید جهانی و ۹۰ درصد آهنرباهای نادر خاکی را در دست پکن قرار داده است.

به گزارش فولادبان، بزرگراه بین‌ایالتی ۱۵ (I‑۱۵) در مسیر لس‌آنجلس به لاس‌وگاس، تنها شاهراه تفریحی برای ده‌ها هزار مسافر روزانه نیست؛ چند کیلومتر آن‌سوتر، در مانتین‌پسِ کالیفرنیا و درست کنار خط مرزی نوادا، ذخیره‌ای نهفته از عناصر نادر خاکی جای گرفته که وزنه‌ای استراتژیک در معادلات زنجیره تأمین جهانی به شمار می‌رود.

بازگشت پس از ورشکستگی
معدن مانتین‌پس که سال‌ها به دلیل هزینه‌های بالا و سخت‌گیری‌های زیست‌محیطی تعطیل بود، پس از خروج از ورشکستگی در سال ۲۰۱۷ فعالیت خود را از سر گرفت. اکنون استخراج بار دیگر جریان دارد، اما حلقه‌های فرآوری و تولید مصنوعات پیشرفته ــ مانند آهنرباهای دائمی مورد استفاده در توربین‌های بادی، خودروهای برقی و سامانه‌های دفاعی ــ هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارند.

چالش وابستگی و پرسش قدیمی «چرا خودمان تولید نمی‌کنیم؟»
عناصر نادر خاکی با وجود نام فریبنده‌شان آن‌قدرها کم‌یاب نیستند؛ مشکل، سرمایه‌گذاری‌های کلان، فناوری پیچیده و مجوزهای زیست‌محیطی سخت‌گیرانه است که کشورها را به واردات ارزان‌قیمت از چین سوق داده است. تا پایان ۲۰۲۳، پکن بیش از ۶۹ درصد استخراج جهانی و حدود ۹۰ درصد تولید آهنرباهای مبتنی بر عناصر نادر خاکی را در اختیار داشت و همین وابستگی، در بحبوحه تنش‌های تجاریِ فزاینده، دست واشنگتن را بسته نگه می‌دارد.

ذخایر فراوان، تولید پراکنده
به گفته مجمع جهانی اقتصاد، ایالات متحده سهم نسبتاً کوچکی از ذخایر جهانی دارد، در حالی‌که کشورهایی چون ویتنام، استرالیا، هند و برزیل ذخایری به‌مراتب بزرگ‌تر در اختیار دارند. این کشورها اکنون درصدد افزایش تولیدند، اما هماهنگی میان تولیدکنندگان بالقوه، به جای رقابت یا استفاده ابزاری از منابع، می‌تواند منافعی جمعی و پایدار به همراه داشته باشد.

پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی
توسعه چرخه کامل ارزشِ عناصر نادر خاکی در خاک آمریکا، افزون بر ریسک‌های زیست‌محیطی استخراج، نیازمند میلیاردها دلار سرمایه و مشارکت بخش خصوصی است. با این‌ حال، دولت ایالات متحده در چارچوب سیاست‌های صنعتی تازه و بسته‌های مشوق انرژی پاک، بودجه‌هایی برای تحقیق و توسعه پالایش و بازیافت این عناصر در نظر گرفته است.

با تداوم تنش‌های ژئوپولیتیک و رشد تقاضا برای فناوری‌های سبز، سؤال «چرا خودمان تولید نمی‌کنیم؟» بیش از هر زمان دیگری بر میز تصمیم‌گیران واشنگتن سنگینی می‌کند. معدن مانتین‌پس یادآور این حقیقت است که در دل بیابانی آفتاب‌سوخته، پاسخی بالقوه به این پرسش در حال استخراج است ــ هرچند تکمیل آن نیازمند اراده‌ای در مقیاس ملی و مشارکتی بین‌المللی خواهد بود.