چرا ادعاهای فولادسازان با واقعیت تطابق ندارد؟

به گزارش فولادبان، در حالی که تولیدکنندگان فولاد ایران همواره از مشکلات ناترازی انرژی و قطع گاز و برق به‌عنوان دلایل افت تولید خود یاد می‌کنند، آمارهای رسمی و گزارش‌های بین‌المللی نشان‌دهنده واقعیت متفاوتی است. طبق گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد خام ایران در ۱۱ ماه نخست سال جاری میلادی به ۲۸ میلیون تن رسید که این رقم نیم درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است. این افزایش تولید در شرایطی رخ داده که برخی از فولادسازان داخلی مدعی کاهش تولید به‌دلیل بحران انرژی هستند.

سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه در شرایط بحرانی که به گفته فولادسازان، ناترازی انرژی به اوج خود رسیده و قطعی‌های برق و گاز افزایش یافته‌اند، تولید فولاد در کشور به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است؟ این تناقض‌ها نشان‌دهندۀ آن است که ممکن است عوامل دیگری غیر از مشکلات انرژی در کاهش تولید فولاد نقش داشته باشند.

طبق آمار منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تولید فولاد کشور در ۸ ماهه اول سال ۱۴۰۳ با کاهش ۴.۳ درصدی مواجه شده است. این کاهش عمدتاً در تولید شمش فولادی و ورق سرد مشاهده می‌شود. محدودیت‌های برق که بیش از ۴ ماه ادامه داشت، موجب کاهش یک میلیون تنی تولید فولاد به ارزش بیش از ۴۵۰ میلیون دلار شد. این محدودیت‌ها به‌ویژه بر واحدهای کوچک و متوسط تأثیرگذار بوده است.

کاهش ۱۳.۲ درصدی تولید ورق سرد و نگرانی‌ها از افزایش واردات این محصول نیز وضعیت بازار را بحرانی‌تر کرده است. در مقابل، تولید آهن اسفنجی با افزایش ۱۱.۲ درصدی همراه بوده که می‌تواند به‌طور موقت تعادل بازار فولاد را حفظ کند. اما کاهش ۲.۸ درصدی تولید گندله سنگ‌آهن و رشد ۹ درصدی صادرات آن نگرانی‌هایی را در تأمین مواد اولیه برای تولید آهن اسفنجی ایجاد کرده است.

علاوه بر این، افت ۶.۷ درصدی تولید مقاطع طویل نیز نشان‌دهنده رکود در بازار مصرف فولاد و مازاد تولید است. کاهش انگیزه صادرات به دلیل الزام به بازگشت ارز با نرخ نیمایی، بر این رکود افزوده است.

این گزارش از چالش‌های جدی در صنعت فولاد ایران حکایت دارد؛ محدودیت‌های برقی، رکود بازار داخلی و مشکلات تأمین مواد اولیه. یکی از احتمالات این است که ادعاهای فولادسازان بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و هدف آن‌ها جلب حمایت‌های دولتی یا افزایش قیمت‌ها باشد. در حالی که گزارش‌های بین‌المللی حاکی از رشد تولید در ایران است، به نظر می‌رسد که مدیریت بهتر منابع انرژی و بهره‌وری بالاتر در واحدهای فولادی نقش مهمی در این افزایش تولید داشته باشد.

در نهایت، این سوالات جدی مطرح می‌شود که آیا فولادسازان ایران برای استفاده بهینه از منابع انرژی خود به اندازه کافی تلاش کرده‌اند یا اینکه بحران انرژی را بهانه‌ای برای کم‌کاری‌های مدیریتی خود قرار داده‌اند؟