صنعت فولاد ایران چه زمانی به فولاد سبز دست می‌یابد؟/چین در صنعت فولاد سبز پیشرو است

کیوان جعفری طهرانی در گفتگو با فولادبان در رابطه با تولید فولاد سبز در جهان گفت: پیش‌قدم سبز شدن صنعت فولاد در دست کشور چین است. شرکت Baowu بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان است که در اوایل سال جاری میلادی و قبل از تعطیلات عید شکوفه‌ها در این کشور شش کارخانه کوچک‌تر تولید فولاد در استان‌های شرقی و شمال شرقی چین را خریداری کرد. به این ترتیب، ظرفیت تولید سالانه خود را از 115 میلیون تن در سال 2021 به 150 میلیون تن در سال 2022 رساند.

وی تصریح کرد: این شرکت با بالا بردن ظرفیت تولید خود از شرکت هندی – فرانسوی ArcelorMittal پیشی گرفت. شرکت Baowu در نظر دارد تا پایان سال 2023 اقدام به تولید فولاد سبز کند و این روند را تا پایان سال 2030 عملی خواهد کرد. البته، این ادعا کمی بلندپروازانه است چراکه این شرکت در نظر دارد تولید قطعی خود یعنی 150 میلیون تن فولاد را تا سال 2030 به صورت سبز تولید کند.

این تحلیلگر ارشد بازارهای بین المللی سنگ آهن و فولاد تأکید کرد: نباید فراموش کنیم که شرکت Baowu تنها تولیدکننده 14 درصد ظرفیت تولید چین است و تولید سال گذشته چین یک میلیارد و 65 میلیون تن بود. تولید فولاد سبز در دیگر شرکت‌های چینی قرار بود در سال 2050 محقق شود، اما به دلیل اینکه جنگ اکراین و روسیه اتفاق افتاد و کمبود انرژی به دلیل افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز و حتی زغال‌سنگ دامن‌گیر تمام نقاط دنیا شد، چین اعلام کرد که این روند را در سال 2060 آغاز خواهد کرد.

جعفری طهرانی با بیان اینکه کشور هندوستان پیش از این اعلام کرده بود که سال 2060 را برای سبز کردن صنعت فولاد در نظر گرفته است، گفت: بحران کرونا به خصوص در یک سال آخر شیوع این ویروس یعنی سه ماهه دوم سال 2021 و همچنین، وقوع جنگ روسیه و اکراین باعث مشکلاتی در تأمین زغال‌سنگ این کشور شد و باعث شد تا هندوستان حتی‌الامکان حداکثر مقدار مصرف زغال‌سنگ را انجام دهد و سال 2070 را برای سبز کردن صنعت فولاد خود تعیین کرد.

وی اضافه کرد: به طور عمومی، فولادسازان کشورهای اروپایی سال 2025 را برای شروع سبز کردن صنعت فولاد خود در نظر گرفته‌اند و بیشترین اقدامی هم که در این زمینه انجام خواهند داد، در صنعت خودروسازی خودشان است، اما این تاریخ بیشتر مربوط به برندهای مشهوری مانند مرسدس بنز (Mercedes Benz) و بی ام و BMW خواهد بود و تولید فولاد سبز در دیگر شرکت‌های اروپایی به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور این روش تولید تا سال 2050 به طور کامل محقق نخواهد شد.

این تحلیلگر ارشد بازارهای بین المللی سنگ آهن و فولاد تصریح کرد: در حال حاضر، هیچکدام از تولیدکنندگان فولاد کشور چه در بخش خصوص و چه در بخش دولتی، هیچ برنامه‌ای برای تولید فولاد سبز اعلام نکرده‌اند و حتی در طرح جامع فولاد نیز چنین مسئله‌ای مطرح نشده است، اما نمی‌توان نسبت به آن گلایه‌ای کرد زیرا سبز کردن تولید فولاد کار بسیار پرهزینه‌ای است و برخی از صنایع مانند کوره بلندها در تولید فولاد سبز جایگاهی نخواهند داشت.

جعفری طهرانی تأکید کرد: نباید فراموش کنیم که وقتی کشورهای ابرقدرت فولادی مانند چین و هندوستان پروژه سبز کردن فولادشان را 10 سال به تعویق می‌اندازند، نشان می‌دهد که این کار، کاری بسیار بزرگ و سخت است. من در مصاحبه‌های قبلی خود اعلام کرده بودم که سال 2060 سال مناسبی برای سبز کردن فولاد ایران است.

وی در ادامه توضیحات خود گفت: بعد از ماه آوریل و می امسال هندوستان اعلام کرد که تا سال 2047 ظرفیت تولید فولاد خود را به 500 میلیون تن خواهد رساند و در نهایت در سال 2070 صنعت فولاد خود را سبز می‌کند و این مسئله نشان می‌دهد که افزایش ظرفیت تولید همچنان در اولویت است و سبز کردن تولید فولاد در اولویت بعد قرار دارد بنابراین تا قبل از سال 2070 نه نیازی به تولید فولاد سبز و نه نیازی به هزینه کردن برای تولید فولاد سبز در کشور است.

این تحلیلگر ارشد بازارهای بین المللی سنگ آهن و فولاد تصریح کرد: وقتی ما در رابطه با تولید فولاد سبز صحبت می‌کنیم، این مسئله نه تنها فقط فولاد بلکه تمامی حلقه‌هایی را که به تولید فولاد منتج می‌شود، در بر می‌گیرد یعنی تولید از محصولات بالادستی یعنی معدن تا محصولات میانی و نهایی باید سبز شوند و نکته جالب توجه اینجاست که کلیه ماشین‌آلاتی که در استخراج معادن مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید همگی سبز باشند و به جای استفاده از سوخت‌های فسیلی، از نیروی الکتریکی و سوخت هیدروژنی استفاده کنند که ابرقدرت‌های معدنی در استرالیا در آن پیش‌قدم هستند.

جعفری طهرانی ضمن اشاره به سختی سبز کردن صنعت فولاد، ادامه داد: برای تولید فولاد سبز باید تمامی پروسه چرخه زنجیره تا کارخانه فولاد سبز شده باشند و در غیر این صورت، مفهوم سبز شدن این نیست که خود کارخانه به جای کوره قوس الکتریکی از کوره‌های احیای جدید هیدروژنی استفاده کند بنابراین، به نظر من این کار نیاز به مقدمات خاصی دارد که در شرایط تحریم برنامه‌ریزی برای تولید فولاد سبز امکان‌پذیر نیست زیرا ما حتی مسئله واردات انبوه ماشین‌آلات معدنی برای رفع نیاز کشور را هنوز نتوانسته‌ایم حل کنیم.

وی تصریح کرد: فارغ از اینکه برندهای مطرحی مانند کاترپیلار به طور رسمی قابلیت واردات به ایران ندارند، مسئله نقدینگی از اهمیت بسزایی برخوردار است و تا زمانی که نقدینگی چه در چهارچوب سرمایه‌گذاری داخلی و چه در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تأمین نشود، زود است که بخواهیم به سبز کردن فولاد کشور خوش‌بین باشیم و آن را آغاز کنیم.

این تحلیلگر ارشد بازارهای بین المللی سنگ آهن و فولاد در پایان گفت: ما می‌شنویم که بسیاری از شرکت‌های فولادی در رابطه با انقلاب صنعتی چهارم صحبت می‌کنند، ولی این انقلاب، ربطی به تولید فولاد سبز ندارد چراکه فناوری این پروژه پرهزینه‌تر است، اما بعید است که تولیدکننده داخلی کشور به سمت این روند حرکت کرده باشد، ولی در نظر گرفتن تولید فولاد سبز در طرح جامع فولاد هیچ اشکالی ندارد و می‌توان برای دستیابی به آن مطالعه و برنامه‌ریزی کرد.