چین چگونه برای تأمین سنگ‌آهن، استرالیا را دور می‌زند؟

به گزارش فولادبان؛چین ظاهراً اشتهای بی‌پایانی برای سنگ‌آهن دارد اما روابط این کشور با یکی از تأمین‌کنندگان اصلی آن، استرالیا، پس از تنش سیاسی دو کشور بر سر شیوع بیماری همه‌گیر کرونا سرد شده است.

اینک نگاهی می‌اندازیم که چگونه چین برای رفع تقاضای سنگ‌آهن، در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده است و چگونه ممکن است بر بازار گسترده سنگ‌آهن تأثیر بگذارد.

ورود به سال 2021 با انتشار این اخبار هم‌زمان بود که چین کار خود را در پروژه‌های سنگ‌آهن در آفریقا و استرالیا تسریع می‌کند.

استرالیا مدت طولانی است که با تولید گسترده سنگ‌آهن نقش مهم در تأمین سنگ‌آهن چین داشته است.

با در اختیار داشتن 60 درصد از واردات سنگ‌آهن چین ، استرالیا بزرگترین منبع تأمین خوراک کارخانه‌های تولید فولاد چین است؛ اما تنش مداوم بین این دو کشور، با گمانه‌زنی در مورد آینده تجارت سنگ‌آهن چین و استرالیا، صنعت سنگ‌آهن و فولاد را نگران کرده است.

روابط کانبرا و پکن از ابتدای شیوع کرونا در اوایل سال 2020 بسیار پرتنش بوده است، به طوری که سیاست‌گذاران استرالیا خواستار تحقیق مستقل در مورد ریشه ویروس و مقابله اولیه چین با شیوع در ووهان شده‌اند.

پاسخ چین هم شامل حذف مؤثر تولیدکنندگان استرالیایی از بازار چین در صنایع خاص بوده است. چین اقداماتی همچون وضع 80.5 درصد عوارض بر واردات جو از استرالیا، تعلیق واردات از تأمین‌کنندگان گوشت گاو و ممنوعیت واردات چوب از استرالیا را انجام داده است.

در سوی مقابل، پاسخ پیشنهادی به محدودیت‌های تجاری چین جلوگیری از ارسال سنگ‌آهن استرالیا به چین بوده است؛ اما این واقعاً صادراتی است که استرالیا به آن نیاز دارد. از سوی دیگر، دولت چین با تمام قدرت اقتصادی و سیاسی، به راحتی 60 درصد از منبع سنگ‌آهن خود را جایگزین نخواهد کرد.

دیگر تأمین‌کننده مهم سنگ‌آهن چین، برزیل است که در بخش معدن خود با شیوع کرونا دست‌به‌گریبان است و همچنین حوادث معدنی بزرگ، اعتماد به آن را در سال‌های اخیر تضعیف کرده است.

از نظر تئوریک، استرالیا می‌تواند با کاهش صادرات سنگ‌آهن به چین، ضربه سنگینی به چین وارد کند. اما همه چیز هرگز ساده نیست. استرالیا، مانند بسیاری دیگر از کشورها، هنوز با آثار اقتصادی همه‌گیری کرونا روبرو است. هرچقدر که جنگ لفظی دو کشور ادامه داشته باشد، استرالیا بعید به نظر می‌رسد در زمانی که بهبود اقتصادی تازه آغاز شده است، بازار ده‌ها میلیارد دلاری خود را از دست بدهد.

با وجود تنش‌ها و علیرغم تمایل چین برای دور شدن از اتکا به استرالیا، تجارت سنگ‌آهن بین دو کشور هنوز در حال رونق است.

دیوید کورتز، تحلیلگر معدن GlobalData می‌گوید: در سال 2020، استرالیا با 732 میلیون تن بزرگترین تأمین‌کننده سنگ‌آهن باقی ماند، این در حالی است که این میزان در سال 2019 حدود 691 میلیون تن بود. چین 313.8 میلیون تن سنگ‌آهن از برزیل، آفریقای جنوبی و هند وارد کرد که کمتر از نیمی از واردات از استرالیا است.

استرالیا ممکن است در حال حاضر تأمین‌کننده غالب باشد و در آینده نزدیک برای عرضه چین نیز لازم باشد، اما ممکن است همیشه اینطور نباشد. حتی آن تعداد نسبتاً ضعیف واردات از کشورهایی غیر از استرالیا نشان می‌دهد که چین به طور فزاینده‌ای در مورد عبور از آهن استرالیا جدی است. هند ممکن است فقط 44.8 میلیون تن سنگ‌آهن در سال 2020 به چین صادر کرده باشد، اما این تقریباً 90 درصد نسبت به سال 2019 افزایش یافته است.

80 درصد سنگ‌آهن چین از خارج از کشور وارد می‌شود، اما مشخص نیست که چه میزان از این سنگ‌آهن در معادنی تولید می‌شود که چین دارای منافع آن است. عرضه داخلی چین در مقایسه با کشورهای بزرگ تولیدکننده آهن مانند استرالیا و برزیل از درجه پایین رنج می‌برد و دولت مجبور شده است توجه خود را به خارج از کشور معطوف کند.

کورتز پیش‌بینی می‌کند چین در یافتن بازارهایی غیر از استرالیا چالش داشته باشد و می‌گوید این ظرف پنج سال آینده سورئال خواهد بود.

با این حال، چین در تلاش است تا مشارکت خود را در اکتشاف یا توسعه پروژه‌های سنگ‌آهن در سایر کشورها، به طور عمده در گینه، گسترش دهد. سیماندو یکی از این پروژه‌های مهم است که پیش‌بینی می‌شود دارای 100 میلیون تن ظرفیت تولید سنگ‌آهن باشد. پیش‌بینی می‌شود این پروژه اولین تولید خود را در سال‌های 26/2025 آغاز کند.

سیماندو، یک محدوده 110 کیلومتری در کشور آفریقای غربی، می‌تواند یک مزیت قابل توجه برای جاه‌طلبی‌های سنگ‌آهن چین باشد. طرفداران این سایت آن را قاتل Pilbara (منطقه معادن سنگ‌آهن استرالیا) نام‌گذاری کرده‌اند و گفته می‌شود که این سایت بزرگترین ذخایر سنگ‌آهن دست‌نخورده جهان را به رخ می‌کشد.

گینه میزبان چند پروژه مهم دیگر است، دو مورد از آن‌ها Kalia و Zogota است که ظرفیت تولید بیش از 20 میلیون تن سنگ‌آهن را دارند. پیش‌بینی می‌شود هر دو تا سال 2023 به بهره‌برداری برسند. شاید بارزترین نشانه از توانایی سنگ‌آهن گینه علاقه چین به آن باشد به طوری که یک کنسرسیوم مورد حمایت چین در اواخر سال گذشته یک قرارداد 14 میلیارد دلاری برای توسعه بخشی از پروژه سیماندو را برنده شد.

چندین سال است که چین به طور پیوسته در حال رشد روابط خود با کشورهای آفریقایی است. چین بیش از یک دهه است که بزرگترین شریک تجاری آفریقای جنوبی است و وزیر امور خارجه چین اخیراً به تور 5 کشور آفریقایی رفته و از نیجریه، جمهوری دموکراتیک کنگو، بوتسوانا، تانزانیا و سیشل بازدید کرده است.

از نظر سرمایه‌گذاری در این قاره، کمک‌های چین کمتر از کمک‌های کشورهای غربی توصیف شده است، اما تأثیرگذارتر است. چینگ کوان لی استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا پیش از این با مطالعه صنایع مس و ساخت‌وساز زامبیا، سرمایه‌گذاری چین را با سرمایه خصوصی جهانی مقایسه کرده است.

لی تأثیر سرمایه‌گذاری چین را به تفاوت آن با سرمایه‌گذاری غربی نسبت می‌دهد: سرمایه غربی توسط سود هدایت می‌شود و ماهیت آن استخراجی است. در همین حال، سرمایه‌گذاری‌های چین در استراتژی‌های توسعه و تقاضاهای ملی کشوری که سرمایه‌گذاری می‌کند   عامل بالقوه تسهیل مشارکت‌های بهتر و سازنده‌تر است.

در حالی که استرالیا هنوز هم می‌تواند به عنوان تأمین‌کننده اصلی سنگ‌آهن در چین در آینده قابل پیش‌بینی باشد، علائم نشان‌دهنده گسترش نقش تأمین‌کنندگان آفریقایی است.