نبرد سخت دیپلماتیک و سرانجام مکانسیم ماشه

به گزارش فولادبان براساس اعلام دولت آمریکا مکانیسم ماشه از امشب فعال شده و تحریم های سازمان ملل بر می گردد در سوی دیگر طرف های دیگر برجام یعنی ایران،روسیه، چین و سه کشور اروپایی روایت دیگری دارند و می گویند تحریم ها فعال نخواهد شد. اما سرانجام این نبرد چه خواهد شد و این موضوع چه اثری در بازارهای مختلف از جمله فولاد خواهد داشت.

مکانسیم ماشه چیست؟

در جریان مذاکرات وین، دولت آمریکا موفق شد بندی را در توافق نهایی بگنجاند که امکان بازگرداندن تمامی تحریم‌ها در صورت تخطی ایران از اجرای تعهدات برجامی را فراهم می‌کرد. این بند اجازه می‌دهد که تمامی تحریم‌ها به صورت خودکار بازگردند، بدون آنکه اعضای شورای امنیت در این خصوص از حق وتو برخوردار باشند. در آن زمان آمریکا بیم آن را داشت که روسیه یا چین ممکن است قصد وتوی بازگشت مجدد تحریم‌ها را داشته باشند. طرف های برجام می گویند چون آمریکا از برجام خارج شده نمی تواند از این مکانیسم ماشه استفاده کند اما آمریکا معتقد است از برجام خارج شده ولی چون چزو کشورهای قطعنامه 2231 شورای امنیت هست اختیار استفاده از این ابزار را دارد و اصل دعوای حقوقی در همین نکته نهفته است

تحریم های شورای امنیت چیست

به طور کلی تحریم های فعلی بسیار سنگین تر از تحریم های شورای امنیت است؛ براساس این تحریم ها تمامی فعالیت‌های مرتبط با صنعت هسته‌ای ایران، شامل برنامه‌های تحقیق و توسعه، باید متوقف شوند. انتقال یا صادرات هرگونه اقلام مرتبط با سلاح هسته‌ای به ایران ممنوع خواهد شد، افراد و نهادهای درگیر در برنامه موشکی و هسته‌ای ایران در فهرست تحریم قرار خواهند گرفت و تحریم تسلیحاتی ایران از نو برقرار خواهد شد. این تحریم ها همچنین از کشورهای جهان می‌خواهند کشتی‌های باری از ایران یا به مقصد ایران را بازرسی کنند و محموله‌های غیرقانونی را ضبط کنند.

گلوله در جام برجام گیر می کند

آمریکا ادعا می کند تحریم ها از امشب فعال می شود اما در عمل این اتفاق نمی افتد؛ برای اجرا شدن تحریم ها به زبان ساده باید کمیته ای از 13 عضو شورای امنیت برای نظارت برحسن اجرا؛ نظام نامه اجرایی تشکیل شود و رییس این کمیته هم که جلسات با حضور آن رسمیت دارد باید با رای اجماع انتخاب شود؛چون اجماعی در شورای امنیت وجود ندارد این کمیته و رییس آن انتخاب نمی شود و عملا با فشردن ماشه گلوله در جام برجام می ماند.

واکنش ایران به اقدامات طرف های برجامی

ایران در قبال خروج آمریکا از برجام گام های کاهش تعهدات هسته ای را کلید زد اما گزارش آژانس نشان می دهد ایران روی کاغذ گام هایی را برداشته و عملا آب سنگین تولید شده توسط ایران حتی کمتر از سقف برجام است؛ در این مدت اروپا در نقش پلیس خوب ایران را در برجام نگه داشت تا هم تحریم های آمریکا برگردد و هم تعهدات ایران پابرجا باشد؛ سراب اس پی وی و اینستکس هم ابزاری برای حفظ انفعال ایران در قبال نقض برجام از سوی طرف های دیگر است. اوضاع وقتی جالب تر می شود که بدانیم تروئیکای اروپایی در سال گذشته خود مکانسیم ماشه را فعال کردند اما آن را برای حفظ فشار بر ایران به شورای امنیت نبردند، کارشناسان معتقدند تا وقتی انفعال در مواضع ایران دیده می شود کشورهای برجامی بدون اشاره به تعهدات خود فشارها برای انجام تعهدات برجامی ایران را تشدید می کنند؛ هماهنطور که در بیانیه کشورهای اروپایی در هفته گذشته در کمال وقاحت آمده ما به تعهدات خود عمل کردیم اما ایران در مواردی برجام را نقض کرده است. البته خروج از برجام یا پروتکل الحاقی گزینه های خوبی برای واکنش فعال نیست اما ایران براساس قطعنامه های شورای امنیت و برجام می تواند تعهدات خود را تعلیق کند تا زمانی که تحریم ها دوباره حذف شوند؛ هرچند دولت هنوز به وفای عهد اروپایی ها دل بسته و عملا قدم از قدم بر نمی دارد.

تاثیر تحولات اخیر بر بازارهای جهانی ازجمله فولاد

به احتمال زیاد با همراهی سه اروپایی با چین و روسیه آمریکا در فعال کردن رسمی ماکنیسم ماشه موفق نخواهد شد؛ اما طرحی درآمریکا در جریان است که کشورهایی که این تحریم ها را علیه ایران اعمال نکنند از سوی ایالات متحده تحریم می شوند؛ به عبارت دیگر این مناقشه ریسک مبادله با ایران را بالاتر خواهد برد و بر هزینه های مالی تحریم برای صادرات و واردات و دور زدن تحریم ها خواهد افزود؛ درست مثل تحریم های یکجانبه آمریکا کشورها و شرکت ها از ترس تحریم های آمریکا بسیار محتاط تر خواهند شد که دربدترین حالت 3 تا 5 درصد هزینه های مالی تجارت با ایران را افزایش خواهد داد و تاثیر میدانی دیگری نخواهد داشت و احتمالا جو روانی ناشی از آن هم در کوتاه مدت از میان می رود. در حال حاضر ترامپ بخشی از فاصله خود با بایدن را کم کرده و درصورت برگزاری مناظره های انتخاباتی رای آوردن ترامپ محتمل است؛ از سوی دیگر بخشی از نبرد مکانسیم ماشه به حفظ ساختار شورای امنیت بر می گردد که برای چین و روسیه اهمیت حیاتی دارد؛ به عبارت دیگر در روزهای پیش رو عوامل خارجی بازار و تحولات بین الملل روزهای پر نوسانی خواهند داشت و خوب است اثر آن ها در برنامه ریزی و تصمیم گیری های اقتصادی را کاهش دهیم.