رقابت جهانی بر سر مواد معدنی حیاتی شدت گرفت/ آفریقا به دنبال رهایی از تله خام‌فروشی

به گزارش فولادبان، قاره آفریقا حدود ۳۰ درصد از ذخایر شناخته‌شده مواد معدنی جهان از جمله کبالت، لیتیوم و نیکل را در اختیار دارد. این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد تقاضای جهانی برای این مواد تا سال ۲۰۴۰ تا پنج برابر افزایش خواهد یافت؛ روندی که آفریقا را به یکی از کانون‌های اصلی رقابت ژئو‌اقتصادی آینده تبدیل کرده است.

تحلیلگران تأکید می‌کنند که برای بهره‌گیری واقعی از این فرصت، کشورهای آفریقایی باید زنجیره‌های ارزش داخلی ایجاد کنند؛ زنجیره‌هایی که استخراج مواد را با فرآوری، تولید صنعتی و نوآوری فناورانه پیوند می‌دهد تا وابستگی به صادرات مواد خام کاهش یابد.

نمونه موفق این رویکرد در زیمبابوه دیده می‌شود؛ کشوری که به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده لیتیوم در آفریقا، شرکت‌های معدنی را موظف کرده بخشی از فرآوری و تولید را در داخل کشور انجام دهند.

با این حال، مسیر توسعه صنعتی در آفریقا با چالش‌های جدی روبه‌رو است. کمبود برق، ضعف زیرساخت‌ها، تعرفه‌های تجاری بالا میان کشورهای قاره و شکاف مهارتی از مهم‌ترین موانع گسترش صنایع فرآوری به شمار می‌روند. در کنار این مشکلات، سوءمدیریت منابع معدنی نیز در برخی مناطق منجر به پیامدهایی مانند کار کودکان و درگیری‌های مسلحانه شده است؛ همان‌طور که در جمهوری دموکراتیک کنگو مشاهده می‌شود.

در سال‌های اخیر، فشارهای اجتماعی برای شفافیت، عدالت اقتصادی و استفاده بهتر از منابع طبیعی افزایش یافته است. نسل جوان و طبقه متوسط در حال رشد، از دولت‌ها می‌خواهند با فساد مبارزه کرده و از ثروت معدنی برای بهبود زندگی مردم بهره ببرند.

در همین راستا، کشورهای آفریقایی در نشست‌های بین‌المللی و به‌ویژه اجلاس‌های اقلیمی، خواستار حمایت جهانی برای تضمین انتقال عادلانه انرژی شده‌اند؛ انتقالی که توسعه صنعتی و اشتغال در قاره را قربانی اهداف زیست‌محیطی کشورهای توسعه‌یافته نکند. گروه‌های جامعه مدنی نیز تأکید دارند که حقوق جوامع محلی باید در مرکز سیاست‌گذاری‌های معدنی و تصمیم‌گیری‌های توسعه‌ای آفریقا قرار گیرد.