بازار فلزاتی مانند لیتیوم، نیکل، کبالت و مس، که ستونهای گذار جهانی به انرژی پاک را تشکیل میدهند، با تناقضی آشکار روبهرو است: پیشبینیها از جهش تقاضا در دهه آینده میگویند، اما قیمتها سقوط کردهاند. این شکاف بین آیندهنگری و واقعیت فعلی، زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی را وارد دورهای پرریسک و مبهم کرده است.
به گزارش فولادبان، بازار جهانی مواد معدنی حیاتی مورد استفاده در فناوریهای پاک، از باتری خودروهای برقی گرفته تا انرژیهای تجدیدپذیر، با پارادوکسی عمیق مواجه شده است. در حالی که پیشبینیها از چهار برابر شدن تقاضا تا سال ۲۰۳۵ خبر میدهند، قیمتها در پایینترین سطوح چند سال اخیر قرار دارند.
طبق گزارش ماینینگ، تقاضای جهانی برای فلزات باتری از جمله لیتیوم، نیکل و کبالت قرار است از حدود ۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۵ به ۱۲ میلیون تن تا ۲۰۳۵ برسد. با این حال، قیمت نیکل در بورس لندن به پایینترین سطح در پنج سال اخیر سقوط کرده و قیمت لیتیوم و کبالت نیز در رکود بهسر میبرند.
این وضعیت ناشی از سرمایهگذاریهای گستردهای است که در چند سال اخیر برای افزایش ظرفیت پالایش و تولید انجام شده است؛ از جمله سرمایهگذاری بیش از حد چین در پالایش لیتیوم و کبالت، و توسعه شدید زنجیره فرآوری نیکل در اندونزی. این اقدامات، عرضهای فراتر از تقاضای فعلی ایجاد کرده که فشار نزولی بر قیمتها وارد آورده است.
مس به عنوان فلز کلیدی در زیرساختهای انتقال برق و خودروهای الکتریکی، وضعیت متفاوتی دارد. هرچند پیشبینی میشود که بازار مس از سال ۲۰۳۳ یا ۲۰۳۴ وارد فاز کمبود شود، اما تا سال ۲۰۲۶ همچنان با مازاد عرضه روبهرو خواهد بود. قیمت آن نیز در سالهای اخیر تقریباً ثابت مانده و بیشتر به اخبار کوتاهمدت واکنش نشان میدهد تا روندهای بنیادین بلندمدت.
در این میان، تولیدکنندگان با امید به تکرار تجربه بازار سنگآهن در دهه گذشته — که پس از دورهای از مازاد، با جهش تقاضای چین به اوج قیمتی رسید — همچنان در بازار باقی ماندهاند. اما یک تفاوت اساسی وجود دارد: کشورهایی مثل آمریکا، اتحادیه اروپا و استرالیا اکنون تلاش میکنند زنجیرههای تأمین جدیدی خارج از سیطره چین شکل دهند، که همین موضوع ممکن است با تزریق منابع جدید، مازاد عرضه را طولانیتر کند.
در مجموع، بازار فلزات حیاتی اکنون در نقطهای حساس ایستاده است؛ جایی بین آیندهای سبز و پرتقاضا، و حالتی از اشباع که هنوز بسیاری از تولیدکنندگان را در مرز ضرر نگه داشته است.